Uyku Apnesi Kliniği

Uyku Apnesi Nedir?

Apne nefes alamamak demektir. Obstrüktif uyku apnesinde (OSA) kısa süreliğine uyku esnasında nefes alıp vermeniz durabilir. Nefes almaya çalışırken, akciğerlere hava akışı çok az olabilir veya hiç olmayabilir. Hava akışındaki en az 10 saniye süren bu duraklamalar (obstrüktif apneler) uyku sırasında aralıklı olarak meydana gelebilir ve sağlıklı bir uykudan uyanmanıza neden olabilir. Sık görülen apneler birçok soruna neden olabilir. Tedavi edilmezse zamanla ciddi sağlık sorunları gelişebilir.

Uyku apnesi olan bir kişinin uyku sırasında arada burnundan ya da ağzından aldığı hava, akciğerlere normal şekilde ulaşamaz. Hava akımındaki bu tıkanıklık, genellikle uyku sırasında boğazın arkasındaki (üst solunum yolu) ve dildeki yumuşak dokuların çökmesinden kaynaklanır. Bu sırada solunum çabası sürer; bir süre sonra artan bu çaba ile beyin uyanır ve beyinden gönderilen sinyaller ile üst hava yolu açılır. Solunumu durana kadar horlayan kişi, derin nefes alarak gürültülü bir homurdanma ile yeniden nefes almaya ve horlamaya devam eder.

Uyku Apnesi Açısından Kimler Risk Altındadır?

• Uyku apnesi erkeklerde, kadınlarda menopoz sonrası ve 65 yaş üstü kişilerde daha sık görülür. Çocuklarda da görülebilir.
• Uyku apnesi olma riski daha yüksek olan kişiler şunları içerir:
• Aşırı kilo—obezite
• Burun kemiğinin eğriliği, burun eti varlığı, alerjik burun akıntısı
• Ailede OSA hikayesi
• Çenenin küçük (Mikrognati) ya da geride( retrognati) olması
• Bademcikler ve/veya geniz etinin büyümüş olması (çocuklardaki en sık sebep)

Uyku Apnesine Bağlı Şikayetler Nelerdir?

Temel üç bulgusu şunlardır:

• Horlama (Genellikle gürültülüdür ve yanınızda uyumaya çalışan diğer insanları rahatsız eder),
• Soluk durması (buna eşlerin, ailenin, arkadaş veya çevrenin uyurken tanık olması),
• Gündüz aşırı uykulu olma.

Diğer belirtiler şöyle sıralanabilir:

Uykuda:

• Nefes alamayarak uyanma,
• Boğulma sesi,
• Ani, sarsılır tarzda vücut hareketleri,
• Huzursuzca sürekli yatak içinde dönmeler,
• Sık uyanma,
• Sık idrara kalkma,
• Özellikle baş-boyun bölgesinde terleme,
• Reflü şikayetleri (ağza acı su gelmesi).

Uyanıkken:

• Yeterli süre uyunmasına rağmen uyandığınızda dinlenmiş hissetmemek,
• Sabah belirgin olan baş ağrısı,
• Sabah uyandığınızda ağızda kuruluk,
• Gün içerisinde halsizlik veya yorgunluk,
• Kişilik değişiklikleri (örneğin sinirlilik),
• Konsantre olmada, yeni bilgileri öğrenmede veya hatırlamada güçlükler.

Uyku Apnesi Tedavi Edilmezse Neye Sebep Olabilir?

• Uykusuzluk, araba kullanırken uykuya dalmanıza ve araba kazalarına neden olabilir.
• Eğer kilolu iseniz, uyku apnesinde bir takım hormonal değişiklikler olduğundan, kilo vermek zor olabilir.
• Kişilik değişiklikleri (sinirlilik), gün içerisinde uykululuk, konsantre olamama nedeniyle iş yeri veya çevreniz ile ilişkilerinizde soruna sebep olabilir.
• Altta yatan bir akciğer ya da kalp hastalığınız varsa solunum yetmezliği ile sonuçlanabilir.
• OSA zamanla yüksek tansiyona (hipertansiyon), ritim bozukluğuna, kalp krizine, felce, şeker hastalığına, cinsel isteksizlik/ impotansa veya erken ölüme neden olabilir.

Uyku Apnesinin Tanısı

Eğer uyku apnesini düşündüren şikayetleriniz varsa uyku doktorunuzdan randevu almalısınız.

OSA, uyku testi (polisomnografi) ile teşhis edilir. Uyku testi uyku merkezimizde yapılmaktadır. Test sırasında vücudun çeşitli noktalarına bağlanan kablolarla alınan sinyaller odanın dışındaki bilgisayara aktarılır. Size ait tek kişilik odanızda en az 6 saatlik uyku kaydı sırasında nefesiniz, kalp atış hızınız, beyin aktiviteniz, bacak hareketleriniz ve oksijen seviyeleriniz izlenecektir.

Uyku merkezimizde hasta kabulü Covid-19 tedbirleri kapsamında gerçekleştirilmektedir.

Uyku testi sonucunuzda apne-hipopne endeksi (AHİ) diye bir sayı verilecektir. Oksijenin düşmesiyle seyreden, uyanmaya sebep olan solunum bozukluklarının saatte kaç defa olduğunu bildirir. AHİ> 5/saat ise uyku apnesi mevcut; 5-15 arası hafif, 16-30 arası orta ve >30 ise ağır derecelidir.

Uyku Apnesi Tedavisi

Tedavi seçimi, uyku apnesinin nedenine ve şiddetine bağlı olacaktır.

Eğer hastalığınızın altında yatan temel sebep aşırı kiloysa (obezite), kilo kaybı apnenin tamamen kaybolmasına neden olabilir. Vücut ağırlığının %10-15 azalması hastalığın derecesinin bir derece azalmasını sağlarken, tam tersi de söz konusudur.

Alkol nefes almayı baskılayabildiğinden ve uyku apnesini daha da kötüleştirebildiğinden, yatmadan önce en az 4 saat alkolden uzak durun.

Bir kişi sırt üstü yattığında uyku apnesi genellikle daha kötüdür. Kendinizi yan yatmaya zorlamak için bir yastık veya başka bir strateji kullanabilirsiniz. Bazı hastalar sırt üstü yatmayı önlemek için, iç çamaşırlarına bir tenis topu diker ya da bir bayan çorabının içine üç tenis topu koyarak bunu sırtına bağlayabilir.

Orta ve ileri derecede uyku apnesinde temel tedavi Sürekli Pozitif Havayolu Basıncı (CPAP)’tır. CPAP, uyku sırasında burun ve/veya ağız üzerine veya burun deliklerine (burun yastıkları) sıkıca takılan bir maskeye hava üflemek için kompresör gibi çalışan bir makinedir. Bu basınçlı hava akışı, üst solunum yolunun çökmesini önlemek için bir atel ya da kalbin damarına takılan stent gibi davranır. Bu, tıkanıklığın ve apnenin oluşmasını önlemeye yardımcı olur. Hava basıncı, apneyi en iyi kontrol eden ayara ayarlanır. Genellikle bir kişi CPAP takarken çok daha az horlama fark eder.

Hangi cihazın uygun olduğunu tespit etmek ve apnelerin yok olduğu veya minimum sayıya indiğini görmek için ikinci bir gecenin uyku laboratuvarında geçirilmesi gerekmektedir.  Cihazla uyku apnesi tedavisinin ardından uyku apnesi sorunundan kurtulan kişilerin yaşam kaliteleri hızla yeniden yükselmektedir

Hafif uyku apnesi olan ya da CPAP tedavisini kullanamayan bazı hastalarda OSA'yı tedavi etmek için kulak burun boğaz doktoru değerlendirerek mevcut patolojiye yönelik (kemikte eğrilik, küçük dilin büyümesi, dil kökünün büyük olması, vb.) bir ameliyat planlayabilir.

Hafif uyku apnesi olan ya da CPAP tedavisini kullanamayan bazı hastalar (özellikle çenesi küçük ya da geride olan hastalar) ise diş hekimliğine yönlendirilebilinir. Uyku sırasında ağza takılan bazı oral aletler veya cihazlar solunum yolunuzu açık tutabilir. Çoğu oral cihaz, çeneyi öne ve aşağı getirerek üst hava yolunun çapını arttırır ve dilin boğazı tıkamasını engeller. Bu cihazlar genellikle ısmarlama yapılır ve bu problemlerle çalışan uzman bir diş hekimi veya ağız cerrahı gözetiminde takılır.

Ağız içi cihazın veya ameliyatın tipi, apneye neyin sebep olduğuna bağlı olacaktır. Buna uyku doktorunuz, KBB doktoru veya diş hekiminizle görüşerek karar verecektir.