Parkinson Hastalığı

Parkinson Hastalığı Nedir?

Parkinson hastalığı, ilk defa 1817 yılında İngiliz doktor James Parkinson tarafından tanımlanmıştır.

Parkinson hastalığı, kronik nörodejeneratif bir hastalık olup merkezi sinir sistemini etkilemektedir. Hastalık beyinin belli bölgelerinde anormal proteinlerin birikmesine bağlı, dopamin üreten hücrelerin hasar görmesi veya kaybı sonucu oluşur. Dopamin ise hareketin kontrolünde ve koordinasyonunda önemli rol oynayan bir nörotransmiterdir. 

Hastalığın bulguları genellikle yavaş seyirli gelişir ve zaman içinde artış gösterir. 

Parkinson Hastalığı Belirtileri

Titreme: Ellerde, parmaklarda, ön kolda veya çenede genellikle dinlenme halinde başlayan ritmik hareketler

Kas sertliği: Kaslarda sertlik ve gerginlik, esneklik kaybı ve hareket etmekte zorluk. 

Bradikinezi: Yavaşlama, halsizlik ve hareket güçlüğü. 

Duruş ve Denge Bozukluğu: Duruş bozukluğu, denge kaybı ve düşme eğilimi. 

Hareketlerin Küçülmesi: Adım uzunluğunun kısalması, yürüyüş sırasında kol salınımının azalması 

Bu bulguların yanı sıra; yüz ifadesinde değişiklik, depresyon, uyku bozuklukları, konuşma bozuklukları, yutkunma güçlüğü, koku alamama, kabızlık gibi belirtiler de görülebilir.  

Parkinson hastalığının kesin sebebi bilinmemektedir. Ancak genetik, çevresel ve yaşlanma gibi faktörlerin bir araya gelmesi sonucu hastalığın ortaya çıktığı kabul edilmektedir. 

Parkinson Hastalığı Tedavisi

Tıp ve bilim dünyasındaki gelişmeler, parkinson hastalığının anlaşılması ve tedavi seçeneklerinin geliştirilmesini sağlamış ve günümüzde parkinson hastalığı olan kişiler için pek çok tedavi seçeneği sunmuştur. Hastalığı tamamen ortadan kaldıracak bir tedavi yöntemi maalesef yoktur, ancak hastaların semptomlarını hafifletmeye, hastanın yaşam kalitesini artırmaya yönelik seçenekler mevcuttur. Bunlar:

İlaçlar: Dopamin agonistleri, levodopa ve MAO-B inhibitörleri gibi ilaçlar beyindeki dopamin düzeylerini artırarak motor kontrolü geliştirir.

Derin Beyin Stimülasyonu: Elektrotlar yolu ile beyine düşük voltajlı elektrik akımı uygulanarak hastalığın semptomlarının hafifletmesi amaçlanır. 

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon: Denge egzersizleri, fizik tedavi ve konuşma terapisi gibi yöntemler hareket ve konuşmanın düzelmesini destekleyebilir.

Parkinson Hastalığı Tanı Yöntemleri

Parkinson hastalığını teşhis etmek için; hastanın şikayetleri, tıbbi öykü, klinik muayene, bulgular ve bazı testler kullanılır.  

Nöroloji uzmanı tarafından değerlendirilen hastada; doktor, hastanın belirtilerinin ne zaman başladığını, semptomların tipini, sıklığını ve şiddetini sorar. Hastanın genel sağlık durumu, kullandığı ilaçlar, daha önceki hastalıkları ve ailesinde parkinson hastalığı olup olmadığı da değerlendirilir. Öykü alma aşamasının ardından doktor, hastanın hareket kabiliyetini, kas sertliği, refleksler, denge ve koordinasyon gibi Parkinson hastalığının semptomlarını değerlendirmek için klinik muayene yapar. Titreme (tremor), kas sertliği, hareket yavaşlaması ve parkinson hastalığının diğer semptomlarına yönelik belirtileri araştırır.

Diğer nedenleri dışlamak ve parkinson hastalığının semptomlarının başka koşullardan kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirlemek için bazı destekleyici testler yapabilir. Bu testler kan testlerini, ilaç yanıt testlerini ve bazen omurilik sıvısı analizini içerebilir. 

Beyin manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ve pozitron emisyon tomografisi ile beyin ve beyindeki dopamin üretimi değerlendirilebilir.

Parkinson Hastalığında Yapılması Gerekenler

Parkinson hastalığı teşhisi konulan bir kişi, yaşamında bazı değişiklikler yaparak hastalığın semptomlarını kontrol altına alabilir ve yaşam kalitesini yükseltebilir.  

Düzenli İlaç Kullanımı: Terapötik ilaçlar, Parkinson hastalığının semptomlarını yönetmek için önemlidir. Doktor tarafından reçete edilen ilaçları düzenli olarak kullanmak ve dozlarına uymak önemlidir. 

Fiziksel Egzersiz: Düzenli fiziksel egzersiz, kas gücünü, esnekliğini ve dengesini artırarak Parkinson hastalığının semptomlarını iyileştirmeye yardımcı olabilir. Yürüyüş, bisiklete binme, dans ve yoga gibi aktiviteler, fizyoterapi, fizyoterapist eşliğinde egzersiz programları da önerilebilir. 

Diyet ve Beslenme: Parkinson hastalığı için dengeli beslenme önemlidir. Sağlıklı bir diyet, enerji seviyelerini ve genel sağlığı destekleyebilir. Yüksek lifli gıdalar, sebzeler, meyveler ve kepekli tahıllar içeren bir diyet tercih edilmelidir. 

Sosyal Destek: Parkinson hastalığının tedavisinde sosyal destek önemlidir. Aile, arkadaşlar veya destek grupları gibi destek sistemlerinden faydalanmak, duygusal ve pratik olarak yardımcı olabilir. 

Stres Yönetimi: Stres, Parkinson hastalığının semptomlarını daha da kötüleştirebilir. Gevşeme teknikleri, meditasyon, nefes egzersizleri ve hobiler uygulamak stresi yönetmenize yardımcı olabilir. 

Günlük Yaşam Konforları: Parkinson hastalığının semptomlarını yönetmek için günlük yaşamda belirli konforların sağlanması önemlidir. Örneğin, kullanımı kolay ekipman ve yardımcılar kullanılarak hayatı kolaylaştırmak, evde uygun düzenlemeler yaparak düşmeleri önlemek yapılacak ilk adımlar olabilir.

Rutin kontroller: Düzenli tıbbi kontroller yaptırmak ve hastalığın ilerlemesini takip etmek önemlidir. Belirtileri değerlendirmek ve tedavi planını güncellemek için doktor ile düzenli olarak iletişimde olmak gerekir.

Her Parkinson hastası farklıdır, her kişinin ihtiyacı ve belirtileri farklılık gösterebilir. Bu nedenle kişiye özgü yaşam tarzı değişiklikleri ve uygun tedavi seçeneklerinin sunulması hastalığın seyri açısından son derece önemli bir konudur.