Çocuk Nefroloji

Bölüm Sekreterliği: 0216 554 15 00 | Dahili: 2151 - 2152

Çocuk Nefroloji Hakkında

Böbrekler, vücudumuzun su, elektrolit, asit-baz dengesi ile ilgili düzenini sağlayan, aynı zamanda dışardan aldığımız ya da vücudumuzda oluşan toksinlerin atılmasını sağlayan organlardır. Özelleşmiş damarsal yapılar filtre gibi çalışarak kanı süzer. Süzülen bu sıvı, üzerinde milyonlarca özel pompa olan incecik tüpler boyunca işlenir, giderek büyüyen kanallarla taşınarak idrar olarak dışarı atılır.

Böbrekler, idrar yolları, mesane ve üretra üriner sistem olarak isimlendirilir. Bu sistemin her düzeyinde görülebilen doğumsal ya da kazanılmış hastalıkları vardır. 0-18 yaş arasında bu hastalıklar Çocuk Nefroloji Bilim Dalının ilgi alanındadır.

Çocuk Nefroloji Bilim Dalında İzlenen Hastalıkların Başlıcaları:

• Üriner Sistemin Gelişimsel Anomalileri
  • Üretro-Pelvik Darlık
  • Veziko-Üreteral Reflü
  • Hipoplazi
  • Displazi
  • Agenezi
  • Diğerleri
• Nefrotik Sendromlar
• Nefritler
• Kistik Hastalıklar
• Tubuler Hastalıklar
  • Renal Tübüler Asidozlar
  • Bartter Sendromu
  • Diğerleri
• Hemolitik Üremik Sendrom
• İdrar Yolu Enfeksiyonları
• Üriner Sistem Taş Hastalığı
• İşeme Bozuklukları
• Hipertansiyon
• Akut Böbrek Yetmezliği
• Kronik Böbrek Yetmezliği

Çocuk Nefroloji Bilim Dalında İzlenen Hastalıkların Belirtileri:

Üriner Sistemin Gelişimsel Anomalileri: Genellikle anne karnında izlem sırasında saptanır. Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu, yüksek kan basıncı, büyüme-gelişme geriliği gibi belirtiler de görülebilir.

Nefrotik Sendromlar: Göz kapaklarında, yüzde, bacaklarda şişlik, bulanık idrar, idrar miktarında azalma ile fark edilir. Karın ağrısı da olabilir.

Nefritler: Kanlı idrar, vücutta şişlik, yüksek kan basıncı ile ortaya çıkabilir. Bazı hastalarda yanlızca idrar tetkikinde kan hücrelerinin görülmesi başlangıç bulgusu olabilir. Çok farklı nedenlerle nefrit olabilir. Çocuklarda en çok IgA nefriti ve Post-Streptokoksik Glomerulonefrit görülür.

Kistik Hastalıklar: USG sırasında rastlantısal olarak saptanabilir. Aile öyküsü varsa USG yapılarak saptanabilir. Yüksek kan basıncı, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları diğer başvuru bulguları olabilir.

Tubuler Hastalıklar: Akraba evliliği, büyüme-gelişme geriliği, çok su içmek, çok idrar yapmak, tam idrar tetkikinde şeker çıkması, raşitizm bulguları olması, böbreklerde kalsiyum birikmesi, asidoz başlıca belirtilerdir.          

Hemolitik Üremik Sendrom: İshalin ardından başlayan ani soluklaşma, kusma ile başlar.

İdrar Yolu Enfeksiyonları: Bebeklerde ateş, kusma, sarılık, kilo alamama, huzursuzluk; çocuklarda ateş, kusma,idrar yaparken yanma, yan ağrısı, idrar kaçırma, sık idrara çıkma en sık görülen belirtilerdir.

Üriner Sistem Taş  Hastalığı: USG taramalarında rastlantısal olarak saptanabilir. Taşa bağlı kolik ağrıları ve tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları diğer belirtilerdir.

İşeme Bozuklukları: Çiş tutma, bacakları çaprazlama, makaslama ile idrar tutma manevraları, idar kaçırma en belirgin bulgulardır.

Hipertansiyon: Riskli çocukların 3 ayda bir, sağlıklı çocukların yılda bir kan basıncı ölçülmelidir. Belirti vermeyen kan basıncı yüksekliklerinin saptanması bu taramalarla saptanır. Nadiren de olsa baş ağrısı, görme sorunları gibi yakınmalar çocuklarda da kan basıncı yüksekliğinin habercisi olabilir.

Akut Böbrek Yetmezliği: Halsizlik, bulantı, kusma, baş ağrısı, karın ağrısı gibi özgün olmayan belirti ve bulgular olabilir. İdrar miktarında azalma ve ödem görülebilir.

Kronik Böbrek Yetmezliği: Büyüme-gelişme geriliğ en önemli belirtilerden biridir. Halsizlik, solukluk, kansızlık, iştahsızlık, yüksek kan basıncı gibi belirtiler de görülebilir.

Çocuk Nefroloji Bilim Dalında İzlenen Hastalıklar için Tetkik ve Uygulamalar

Üriner Sistemin Gelişimsel Anomalileri: Üriner Sistem USG, 99mTC DMSA ile Böbrek Sintigrafisi, MAG3 ile böbrek Sintigrafisi, Voiding-Sisto-Üretrografi, MR Ürografi, vb. anomaliye göre planlanarak gereğinde kullanılan görüntüleme yöntemleridir.

Nefrotik Sendromlar:

Çocukluk çağında sık görülen "minimal değişiklik hastalığı" için basit kan, idrar tetkikleri ve kompleman C3,C4 düzeyi bakılması yeterlidir. Hematüri, hipertansiyon, kompleman düzeyinde düşüklük, çocuğun yaşının çok küçük ya da çok büyük olması, steroid tedavisine yanıt olmaması durumunda ise böbrek biyopsisi yapılır.

Nefritler: Tam idrar tetkiki, idrar protein/ kreatinin, kompleman C3,C4 düzeyi, ASO, serum biyokimyası, hastanın durumuna göre bazı antikorlar, USG, akciğer grafisi, gereken hastalarda böbrek biyopsisi

Kistik Hastalıklar: USG, tam idrar tetkiki, idrar kültürü, gerekirse ileri görüntüleme

Tubuler Hastalıklar: Tam idrar tetkiki, kan gazları, serum biyokimyası, gereken hastalarda TRP, USG, gereken hastalarda işitme testi, göz muayenesi

Hemolitik Üremik Sendrom: Tam kan sayımı, tam idrar tetkiki, serum biyokimyası, kompleman C3 düzeyi, haptoglobin, gaitada kültürü, STX, gereken hastalarda ileri kompleman sistemi değerlendirmesi

İdrar Yolu Enfeksiyonları: Tam idrar tetkiki, idrar kültürü, gereken hastalarda CRP, tam kan sayımı, USG, ileri görüntüleme

Üriner Sistem Taş Hastalığı: USG, tam idrar tetkiki, kan gazları, serum biokimyası,24 saatlik idrarda kalsiyum, sitrat, okzalat, sistin, ürat

İşeme Bozuklukları: Tam idrar tetkiki, gerekirse idrar kültürü, USG ve ürodinami

Hipertansiyon: Tam idrar tetkiki, tam kan sayımı, serum biyokimyası, USG ve hastaya göre ileri tetkikler

Akut Böbrek Yetmezliği: Tam idrar tetkiki, tam kan sayımı, serum biyokimyası, USG ve hastaya göre ileri tetkikler

Kronik Böbrek Yetmezliği: Tam idrar tetkiki, tam kan sayımı, serum biyokimyası, USG ve hastaya göre ileri tetkikler

Çocuk Nefroloji Bilim Dalında İzlenen Hastalıkların Tedavileri:

Üriner Sistemin Gelişimsel Anomalileri: İdrar yolu enfeksiyonundan koruma, böbrekler için hasar riski taşıyan anomalilerde cerrahi girişime yönlendirme

Nefrotik Sendromlar: Minimal değişiklik hastalığında steroid, sık tekrarlayan, bağımlı, yanıtsız ve diğer nefrotik sendromlarda alkilleyici ajanlar, kalsineurin inhibitörleri

Nefritler: Akut post-streptokoksik glomerulonefritte sıvı yüklenmesini önleyici yaklaşımlar, diğer nefritlerde hastalığa ve şiddetine göre steroidler, alkilleyici ajanlar, kalsineurin inhibitörleri

Kistik Hastalıklar: Yüksek kan basıncı ve idrar yolu enfeksiyonu varsa tıbbi tedavi, kistlerin gelişimini önleyen tedaviler üzerinde çalışmalar sürmekte

Tubuler Hastalıklar:

• Böbrek tübülleri düzeyinde oluşan kayıpların ağızdan yerine konulması: Na, K, HCO3, P gibi
• Sistinozis için: özgün ilaç tedavisi
• GFR düşürerek kayıp hızını azaltmak: indometazin          

Hemolitik Üremik Sendrom: Böbrek yetmezliğinin şiddetine göre diyaliz, gerekirse eritrosit transfüzyonu, yüksek kan basıncı varsa tedavisi, aHÜS ise biyolojik ilaçlarla tedavi

İdrar Yolu Enfeksiyonları: Uygun antibiyotik

Üriner Sistem Taş Hastalığı: Metabolik taramada saptanan patolojiye özgün tedavi, gereken hastalarda idrar alkalinizasyonu, uygun hastalar taş kırma ya da cerrahi girim için yönlendirilir.

İşeme Bozuklukları: İşeme eğitim, gerekirse antikolinerjik ilaç, yakın izlem

Hipertansiyon: Hastaya ve hastalığına uygun antihipertansif ilaç, uygun diyet, gerekirse egzersiz

Akut Böbrek Yetmezliği: Tıbbi tedavi ile kontrol edilebilecek metabolik sorunların kontrolü. Yetmezliğin şiddetine ve koşullara göre diyaliz.

Kronik Böbrek Yetmezliği: Tıbbi tedavi ile kontrol edilebilecek metabolik sorunların kontrolü. Hastaya ve koşullara göre uygun renal replasman tedavisi( hemodiyaliz, periton diyalizi, böbrek nakli).