Kalp Kapak Hastalığı

Kalp Kapaklarının Görevleri Nelerdir?

Kalp kapakçıkları, kalbin odaları arasında kanın doğru yönde akmasını sağlayan yapılar olarak işlev görür. İki ana kapak türü vardır; atriyoventriküler (AV) kapakçıklar ve semilunar kapakçıklar. 

• Atriyoventriküler (AV) kapakçıklar: Kalbin kulakçıkları ve odacıkları arasındaki kan akışını kontrol eder. İki tip AV kapak vardır:
• Mitral kapak (sol atriyal kapak): Sol kulakçık ile sol karıncık arasındaki bağlantıyı oluşturur. Sol atriyumdan sol ventriküle kan akışını kontrol eder.  
• Triküspit kapak (sağ atriyoventriküler kapak): Sağ kulakçığı sağ karıncığa bağlar. Sağ kulakçıktan sağ karıncığa kan akışını yönlendirir. 
• AV kapakçıklar: kas lifi yapıları ve kapakçık yaprakçıkları ile kanın geri akışını engeller ve kanın doğru yönde akışını sağlar. Kulakçıklar kasıldığında kapakçıklar açılır ve karıncıklar kasıldığında kapakçıklar kapanır. 
• Semilunar (yarım ay) kapakçıklar: Semilunar kapakçıklar, arterler ve kalbin karıncıkları arasındaki bağlantıyı kontrol eder. İki tip semilunar kapakçık vardır:
  • Aort kapağı: Sol karıncık ile aort damarı arasındaki bağlantıyı sağlar. Sol karıncıktan aort damarına kan akışını düzenler. 
  • Pulmoner kapak: Sağ karıncığı pulmoner atardamara bağlar. Sağ karıncıktan akciğerlere giden kan akışını düzenler. 

Yarım ay kapakçıkları üç yaprakçıktan oluşur ve kanın atardamarlara geri akmasını önler. Karıncıklar kasıldığında yarım ay kapakçıkları açılır ve karıncıklar gevşediğinde kapakçıklar kapanır. Bu sayede oksijence zengin kan, vücudun ihtiyaç duyduğu organ ve dokulara verimli bir şekilde aktarılır.

Kalp Kapak Hastalıkları Nelerdir?

Kalp kapağı hastalıkları, kalp kapağı yapısındaki doğumsal veya sonradan gelişen işlevsel bozukluklar sonucunda kapakçıkların görevlerini yerine getirememesi durumudur. Bu hastalıklar:

Aort Kapak Hastalıkları

• Aort Darlığı: Aort kapağının daralması nedeniyle kalbin aort damarına yeterince kan pompalayamadığı bir durumdur. 
• Aort yetersizliği: Bozuk veya sızdıran bir aort kapağı nedeniyle kanın aort damarından kalbe geri aktığı bir durum. 

Mitral Kapak Hastalıkları

• Mitral kapak darlığı (Mitral stenoz): Mitral kapak açıklığının daralması ile işlev bozukluğu meydana gelmesi durumudur. Bu durumda, mitral kapak sol kulakçıktan sol karıncığa kan akışını sınırlar. En sık görülme nedenleri arasında mitral kapak yapışıklıkları gelir. 
• Mitral kapak yetersizliği: Mitral kapak yetersizliğinde kapağın yetersiz ya da tam kapanma sağlayamadığı durumlarda kanın sol karıncıktan sol kulakçığa geri aktığı bir durumdur. Bu durumda, kan yeterince pompalanmadığı için geriye doğru akar.

Triküspid Kapak Hastalıkları

• Triküspit kapak darlığı: Triküspit kapak darlığı, triküspit kapağın açıklığının daralması ile karakterizedir. Bu durumda, sağ kulakçıktan sağ karıncığa yeterli kan akışı sağlanamaz. 
• Triküspit kapak yetersizliği: Triküspit kapak yetersizliği, triküspit kapağın gerekli şekilde kapanmaması nedeniyle, kanın sağ karıncıktan sağ kulakçığa geri akmasına neden olan bir durumdur. Bu durumda kanın bir kısmı geriye doğru akarak verimli bir şekilde pompalanamaz.  

Pulmoner Kapak Hastalıkları

• Pulmoner stenoz: Pulmoner kapağın daralması nedeniyle kanın sağ karıncıktan pulmoner aort damarına yeterince pompalanamadığı bir durumdur. 
• Pulmoner yetmezlik: Pulmoner yetmezlik, Pulmoner kapağın çeşitli nedenlere bağlı olarak gereğince kapanamaması nedeniyle oluşan bir kalp kapak hastalığıdır. Bu bozukluktan dolayı kan, pulmoner aort damarından sağ karıncığa geri döner. 

Kalp Kapak Hastalıklarının Nedenleri

Kalp kapak hastalıkları, kalp kapakçıklarının normal fonksiyonlarını engelleyen veya zayıflatan durumlardır. Bu hastalıkların farklı nedenleri olabilir. Bunlar:

• Doğuştan anomaliler: Bazı kalp kapağı hastalıklarına doğuştan anomaliler neden olur. Örneğin, başlık doğru şekilde şekillendirilmemiş veya doğru boyutta olmayabilir. Bunun örnekleri safra atrezisi, Fallot tetralojisi veya Ebstein anomalisidir.
• Romatizmal ateş: Romatizmal ateş, streptokok enfeksiyonlarına bağlı olarak ortaya çıkabilen bir enfeksiyondur. Bu enfeksiyon kalp kapağının iltihaplanmasına neden olabilir ve zamanla kapak hasarına yol açabilir.  
• Kalp kapakçığı kireçlenmesi: Damar sertliği (ateroskleroz) veya yaşlanma süreci gibi durumlar sonucunda kalp kapakçıkları kalsiyum birikmesi nedeniyle sertleşebilir ve kısıtlayıcı bir etkiye sahip olabilir. Bu, kalp kapakçıklarının düzgün açılıp kapanmasını engeller. 
• Endokardit: Endokardit, kalbin iç yüzeyinde iltihaba neden olan bir enfeksiyondur. Bu durum kalp kapaklarında fonksiyon bozukluğu ve hasara neden olabilir.
• Kalp krizi: Kalp krizi, kalp kasına zarar veren bir durumdur ve kapak yapısının bozulmasına neden olabilir. 
• İlaçlar veya radyasyon tedavisi: Bazı ilaçlar ve radyasyon tedavisi kalp kapakçıklarına zarar verebilir. 
• Diğer faktörler: Yüksek tansiyon, diyabet, sigara, obezite ve bazı romatizmal hastalıklar gibi faktörler kalp kapak hastalığı riskini artırabilir.

Kalp Kapak Hastalığı Belirtileri

Kalp kapağı hastalıklarında farklı kapakların (mitral, üçgen, aort, pulmoner kapaklar) işlev bozukluğuna bağlı olarak farklı belirtiler ortaya çıkabilir. Semptomlar, problemin hangi kapakta olduğuna, şiddetine ve ilerlemesine bağlı olarak değişebilir. Genel olarak kalp kapakçıklarının ortak belirtileri şunlardır: 

• Nefes darlığı: Bu en yaygın semptomlardan biridir. Bu, hafif nefes darlığından nefes almada zorluğa kadar değişebilir. Egzersiz yaparken veya dinlenirken de nefes darlığı hissedebilirsiniz. Bu durum, kalp kapaklarının yetersiz çalışmasından dolayı akciğerlere yeterli miktarda kan pompalanmamasından kaynaklanabilir.
• Çarpıntı veya düzensiz kalp ritmi: Kalp kapağı hastalığı olan kişiler çarpıntı, hızlı kalp atışları veya düzensiz ritimler yaşayabilir.
• Göğüs ağrısı veya rahatsızlığı: Kalp kapağı hastalığınız varsa, göğsünüzde basınç, ağrı veya rahatsızlık hissedebilirsiniz. 
• Yorgunluk ve halsizlik: Kalp kapak hastalığı olan kişiler sürekli yorgunluk, halsizlik ve düşük enerji yaşayabilir. Kalp vücuda yeterince kan pompalayamadığında enerji seviyeleri düşer. 
• Şişlik (ödem): Kalp kapağı hastalığı kanın geriye doğru sızmasına neden olabilir. Bu durum ayak bilekleri, bacaklar, karın veya diğer bölgelerde şişlikler meydana getirebilir. 
• Baş dönmesi veya baygınlık hissi: Kalp kapağı hastalığı, beyne yeterli oksijen ve kan akışı sağlayamadığı için baş dönmesine, bayılmaya veya bayılma hissine neden olabilir. 
• Sık idrara çıkma: Özellikle kalp kapakçığı hasarında, böbreklere yeterli kan akışı sağlanamadığı için sık idrara çıkma görülebilir. 

Kalp Kapak Hastalıkların Tedavi

Kalp kapak hastalığının tedavisi, hastalığın tipine, semptomların şiddetine, hastanın genel sağlığına ve yaşam tarzına göre değişiklik gösterebilir. 

• İlaç Tedavileri: Medikal tedaviler, kapak hastalığı semptomlarını hafifletmek ve komplikasyon riskini azaltmak için kullanılabilir. Kalp ritim düzenleyiciler, kan sulandırıcılar, diüretikler (ödem atıcı ilaçlar) ve kan basıncı düzenleyiciler kullanılabilir. Medikal tedavilerle semptomlar kontrol edebilir ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir. 

Girişimsel Tedaviler

• Balon valvüloplasti: Daralmış bir kapağı açmak için bir balon kateterinin kullanılarak yapıldığı girişimsel bir uygulamadır. Uygulama daralan kapakçık üzerinde, şişirilmiş bir balon sayesinde, daralan kapakçığın kan akışının eski haline getirmesi sağlanır.
• Transkateter mitral kapak tamiri: Bu prosedürde kasık atardamarları kateterleri kullanılarak mitral kapak tamiri yapılır. Kateter mitral kapağın üzerinde kapak yaprakçıklarını birbirine bağlayan ve sızıntıyı onaran bir cihaz taşır. MitraClip adı verilen bu cihaz, genellikle mitral kapak yetersizliğini minimal invaziv bir şekilde tedavi etmek için kullanılan bir tekniktir.
• Transkateter aort kapak replasmanı (TAVI): Bu işlem, aort kapak darlığını tedavi etmek için kullanılan bir prosedürdür. Kasık içinden sokulan bir kateterin yapay bir kapağı (biyoprotez) vardır ve daralmış aort kapağının yerine yerleştirilir. Bu yöntem, açık kalp ameliyatı gerektirmeyen daha az invaziv bir seçenektir. Kasık kapağı onarımının açık kalp ameliyatına göre birçok avantajı vardır. Bu faydalar arasında daha küçük insizyon kullanımı, daha az ağrı, daha kısa hastanede kalış süresi, daha az kan kaybı ve daha hızlı iyileşme süreleri sayılabilir. 
• Cerrahi Müdahale: Girişimsel uygulamaların yeterli olmadığı bazı durumlarda kapak hastalığını onarımı için açık kalp ameliyatı gerekebilir.  Cerrahi prosedürler, kapak tamirini veya kapak değişimini içerebilir. 
• Tedavi, hastalığın semptomlarına ve hastanın durumuna göre belirlenir. Tedavi semptomları hafifletmeyi, komplikasyon riskini azaltmayı, kalp fonksiyonunu eski haline getirmeyi ve yaşam kalitesini iyileştirmeyi amaçlar. Hastaların tedavi süresince düzenli olarak izlenmesi ve doktorun talimatlarına uyması önemlidir.