Gıda Alerjisi Mi? İntolerans Mı?

Gıda Alerjisi Nedir?

Gerçek bir gıda alerjisi; bağışıklık sistemimizin herhangi bir gıdaya karşı yabancı ve zararlı görerek göstermiş olduğu ve IgE yapısındaki antikorları oluşturarak vücutta histamin dediğimiz alerjik tepkileri oluşturan maddenin salgılanması ile ortaya çıkmış ciltte döküntü ve kaşıntıların anafilaksi adını verdiğimiz ciddi bir tabloya kadar bulguların ortaya çıktığı bir reaksiyondur.

Gıda İntoleransı Nedir?

Alerjik olmayan alerji ilk olarak 1990’larda ortaya atılmıştır. Günlük hayatımızda tükettiğimiz birçok gıda ve katkı maddesi sindirim sistemimiz tarafından tam olarak sindirilemeyebilir. Bu durumda da gıdalar bağışıklık sistemimiz tarafından yabancı ve zararlı olarak algılanır ve bu kez IgG yapısında antikorlar oluşmaya başlar. Bu antikorlarda zaman içerisinde oluşturdukları cevapla başta mide ve bağırsak sisteminde olmak üzere çeşitli organ ve sistemlerde iltihabi ve inflamasyonla seyreden çeşitli yan etkiler ortaya çıkarabilirler.

Gıda İntoleransının Oluşma Nedenleri

Yapılan araştırmalar en önemli etkenin; bağırsak bariyer hassasiyeti olduğunu göstermiştir. Aşağıda belirtilen ve bağırsak geçirgenliğini arttıran çeşitli durumlarda tam olarak sindirimi gerçekleştirilemeyen gıdalar bağışıklık sistemimiz tarafından yabancı ve zararlı olarak algılanarak aşırı tepkimelere neden olmaktadır.

• Enfeksiyonlar
• Ağır Metaller
• Çevresel Faktörler
• Stres
• İlaç ve Antibiyotikler
• Alkol
• Dengesiz Beslenme
• Bozulmuş Bağırsak Florası
• Pankreas Salgı Yetmezlikleri

Gıda İntoleransının Tetiklediği Hastalıklar

• Mide Bağırsak Sistemi (%40-50): Karın ağrısı, iştahsızlık, şişkinlik, kabızlık, ishal, kilo alma. (Bunlara; Çölyak, ülseratif kolit ve Chron gibi iltihabi bağırsak hastalıkları eşlik eder.)
• Dermatolojik (%15-20): Akne, dermatit, isilik, egzama, rosea, ürtiker, sedef.
• Solunum Sistemi (%10-15): Astım, rinit, sinüzit, otit.
• Kan İskelet Sistemi: Eklem ağrıları (Artrit-Romatoid Artrit), fibromiyalji.

Gıda İntolerans Yaygınlığı

Dünya Sağlık Örgütüne göre insanlar arasındaki klasik gıda alerjisi yaygınlığı %5-10 civarında iken, intolerans %45-50’lere kadar çıkabilmektedir. Bunun artması ile ilgili temel nedenler olarak;

• Toprak Kalitesindeki bozulma
• Kimyasal Gübre ve Böcek İlaçlarının Kullanılması
• İşlenmiş Gıdaların Fazla Tüketilmesi
• GDO’lu Gıdalar
• Çevresel Faktörler ve Kimyasal Kirlilik
• İlaç Kullanımlarının Artması (Ağrı Kesici ve Antibiyotikler)
• Stres

Gıda Alerji ve İntolerans Arasındaki Farklar Nelerdir?

İntolerans:

• Birden fazla gıdaya bağlı olabilir.        
• Tüketilen gıda fazla miktarda olmalıdır.
• Gıdanın alınmasından sonra en erken 2-24 saat sonra ortaya çıkar 72 saate kadar uzayabilir.
• Herhangi bir organ ya da sistemi etkileyebilir.
• Birden fazla gıda etken olabileceğinden hasta neden olan gıdayı anlamaz.
• Genellikle sık ve çok miktarda tüketilen gıdalarda.

Alerji:

• Başlatan genellikle tek bir gıdaya ya da katkı maddesidir.
• Çok az miktarda bile ciddi tablolar oluştururlar.
• Gıda alınımından hemen sonra ya da 1-2 saat içerisinde ortaya çıkar.
• Öncelikle deri ve solunum sistemini etkiler.
• Şikayet kısa sürede ortaya çıktığı için neden bilinebilir.
• Genellikle daha nadir tüketilen gıdalarda.

Gıda Alerji ve İntolerans Hastalarında Tedavi Yaklaşımı

• Hastalardan iyi bir hastalık öyküsü alındıktan sonra kandan ve ciltten gıdalarla ilgi bazı testle uygulanır.
• Gıda alerjisi olanlarda kandan yapılan testlerle ciltten yapılan prick testlerinde Spesifik IgE olarak adlandırdığımız ve belli gıdalara karşı ortaya çıkan antikor değerlerinde belirgin yükseklikler tespit edilir.
• Ancak intoleransa bağlı şikayetleri olanlarda cilt prick testinde bir reaksiyon alınmazken, kandan yapılan ve gıda spesifik IgG düzeylerinin gıda intolerans testlerinde fazla tüketilen bazı gıdalara karşı yüksek oranda antikorlar belirlenecektir.
• İntolerans tespit edilen hastalar diyetisyen takibine alınarak ortalama 6 ay içinde bu gıdalara karşı kontrollü bir tüketim sağlanarak rahatsızlıkları azaltılmaya çalışılmalıdır.