Alerji Hakkında Sık Sorulan Sorular

ALERJİ NEDİR?

Alerji, bağışıklık sisteminden vücuda giren veya temas eden maddelere karşı aşırı duyarlı tepkidir. Alerjik reaksiyona neden olan bir maddeye alerjen denir. Alerjenler yiyecek, içecek veya çevrede bulunabilir. Birçok alerjen zararsızdır ve çoğu insanı etkilemez. Kişinin polen gibi bir maddeye karşı alerjisi varsa, bağışıklık sistemi maddeye yabancı ve zararlı gibi tepki verir ve onu yok etmeye çalışır. Alerjisi olan bir kişi alerjene temas ettiğinde, alerjik reaksiyon hemen gerçekleşmez. Bağışıklık sistemi yavaş yavaş aşırı tepki vermeden önce maddeye karşı duyarlılık oluşturur. Bağışıklık sisteminin alerjeni tanımak ve hatırlamak için zamana ihtiyacı vardır. Bu maddeye duyarlı hale geldikçe, bağışıklık sistemi ona saldırmak için antikorlar yapmaya başlar. Bu sürece duyarlılaşma denir. Hassasiyet birkaç gün veya birkaç yıl sürebilir. Birçok durumda duyarlılaşma süreci tamamlanmamıştır. Hasta bazı semptomlar yaşar, ancak tam bir alerjiye sahip değildir. Alerjiler de mevsimlik olabilir. Örneğin, saman nezlesi semptomları havadaki polen sayısının çok daha yüksek olması nedeniyle nisan ile mayıs ayları arasında zirve yapabilir. 

ALERJİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?

Alerjik bir reaksiyon iltihap ve tahrişe neden olur. Belirtiler ve semptomlar alerjen tipine bağlıdır. Alerjik reaksiyonlar bağırsakta, deride, sinüslerde, hava yollarında, gözlerde ve burun pasajlarında oluşabilir. Diğer durumlar için alerjik reaksiyonlar farklılık gösterebilir. Örneğin saman nezlesi, soğuk algınlığına benzer tahrişler yaratır, ancak nedenleri farklıdır.

Aşağıda, çeşitli tetikleyiciler ve alerjisi olan kişilerde düzenli olarak neden oldukları belirtiler yer almaktadır.

Toz ve polen Alerjilerinde ne tür şikayetler oluşabilir?

– Tıkalı burun
– Gözler ve burunda kaşıntı
– Burun akıntısı
– Şiş ve sulu gözler
– Öksürük

   Cilt reaksiyonları:

– Kızarıklık
– Kaşıntı
– Kabarıklık
– Döküntüler 

Gıda alerjilerinde ne tür şikayetler oluşabilir?

– Kusma
– Şişmiş dil
– Ağızda karıncalanma
– Dudakların, yüzün ve boğazın şişmesi
– Karın krampları
– Nefes darlığı
– Özellikle çocuklarda rektal kanama
– Damakta kaşıntı
– İshal

Böcek sokmalarında ne tür şikayetler oluşabilir?

– Hırıltı
– Isırılan bölgede ağrılı şişlik
– Kan basıncında ani düşüş
– Kaşınan cilt
– Nefes darlığı
– Huzursuzluk
– Kurdeşen, vücuda yayılan kırmızı ve çok kaşıntılı bir döküntü
– Baş dönmesi
– Öksürük
– Göğüste sıkışma
– Kaygı bozukluğu
– Olası anaflaksi (ciddi alerjik reaksiyon, alerjik şok) 

İlaç alerjilerinde ne tür şikayetler oluşabilir?

– Hırıltı
– Şişmiş dil, dudak ve yüz
– Deri döküntüsü
– Kaşıntı
– Olası anaflaksi (ciddi alerjik reaksiyon)

Anafilaksi Nedir?

Anafilaksi, hızla gelişen, ciddi bir alerjik reaksiyondur. Hayati tehlike arz edebilir ve tıbbi acil durum olarak müdahale edilmelidir. Bu tip alerjik reaksiyon, alerjene maruz kaldıktan dakikalar veya saatler sonra ortaya çıkabilen birkaç farklı semptom gösterir.

Anafilaksi belirtileri hastaya göre değişiklik gösterebilir. Hastada baygınlık hissi, sıkıntı, ölüm korkusu, halsizlik, baş dönmesi, ellerde, ayaklarda kaşıntı ve kızarıklık, dilde tat değişikliği gibi öncül belirtiler ve sonrasında dilde, ağız içinde, boğazda, kaşıntı, şişme gıda alerjisinde ilk şikayetler olabilir. Hastaların genelinde cilt bulguları (kızarıklık, kaşıntı, kurdeşen ve şişmeler) görülebilir.

Üst ve alt solunum yolları sorunları (kuru öksürük, tükürüğünü yutmada zorluk, boğazda şişlik hissi, zor nefes alma ve boğulma hissi) gibi şikayetler anafilaksiye bağlı ölüm nedenlerinin en sık sebebidir. Alt solunum yolları sorunları ile birlikte astım krizi ve solunum durması ortaya çıkabilir. Kalp damar sisteminde gelişen şikayetler, tansiyon düşüklüğü, nabız artışı, nabız düzensizliği, çarpıntı ve şok gelişebilir. Gözlerde kaşıntı ve sulanma, burunda kaşıntı, hapşırma, burun akıntısı, bulantı, kusma, ishal, karında kramplar ortaya çıkabilir.

ALERJİ NEDENLERİ NELERDİR?

İmmünoglobin (IgE) adı verilen özel bir antikor, alerjik reaksiyonlara neden olur. Antikorlar vücuttaki yabancı ve potansiyel olarak zararlı maddelerle savaşmak için serbest bırakılır. IgE, alerjeni yok etmek için serbest bırakılır ve alerjik reaksiyonu tetikleyen kimyasalların üretimine neden olur. Bu kimyasallardan birine histamin denir. Histamin, hava yollarındaki kasların ve kan damarlarının duvarlarının daralmasına neden olur. Ayrıca burun astarını daha fazla mukus üretmesi için yönlendirir.

EN YAYGIN ALERJENLER NELERDİR?

Potansiyel alerjenler hemen hemen her yerde görülebilir.

Herhangi bir yiyecek teorik olarak alerjiye neden olabilir. Gıdaya özgü bileşenler (buğdayda bulunan protein ve glüten gibi) alerjik reaksiyonları da tetikleyebilir.
Alerjiye neden olması en muhtemel  yiyecekler şunlardır:

– Yumurtalar, özellikle yumurta beyazı
– Balık
– Süt
– Fındık
– Yer fıstığı
– Buğday
– Soya
– Kabuklu deniz canlıları

Diğer alerjenler şunlardır:

– Kedi dışkısında bulunan bir protein, toz akarı dışkısı, yün, kürk, kertenkele veya deri pulları
– Penisilin, salisilatlar ve sülfonamidler gibi ilaçlar
– Mısır, kereviz, balkabağı, susam ve fasulye gibi besinler
– Eşek arısı ve arı sokması zehiri, sivrisinek sokması ve ateş karıncaları gibi böcek sokmaları.
– At sinekleri, kara sinekler, pire ve böceklerin böcek ısırıkları
– Hamamböceği, caddis ve göl sinekleri, midge ve güveler
– Ot, ağaç ve yabani otlardaki bitki poleni
– Ev kimyasalları
– Nikel, kobalt, krom ve çinko gibi metaller
– Lateks

ALERJİ TEDAVİSİNDE NELER UYGULANIR?

Alerjinin en etkili tedavisi alerjenden kaçınmadır. Bununla birlikte, bazen alerjenlerden tamamen kaçınmak mümkün değildir. Örneğin polen, özellikle saman nezlesi mevsimi boyunca havada sürekli olarak bulunur.

İlaçlar

İlaçlar alerjik reaksiyon belirtilerinde yardımcı olabilir, ancak alerjiyi iyileştirmezler. Alerji ilaçlarının çoğunluğu reçetesizdir (OTC). Herhangi bir alerji ilacı kullanmadan önce bir eczacıya veya doktora başvurunuz.

Antihistaminikler: Bunlar histamin eylemini engeller. Bazı antihistaminikler çocuklar için uygun olmadığından dikkatli olunması önerilir.

Dekonjestanlar: Bunlar saman nezlesi, evcil hayvan alerjisi veya toz alerjisi durumunda tıkalı bir burnu açmaya olabilir. Dekonjestanlar kısa süreli tedavi ilaçlarıdır.

Lökotrien reseptör antagonistleri veya anti-lökotrienler:Diğer astım tedavileri işe yaramadığında, anti-lökotrienler lökotriyenlerin etkilerini bloke edebilir. Bunlar şişmeye neden olan kimyasallardır. Vücut, alerjik reaksiyon sırasında lökotrienler salgılar.

Steroid spreyler ya da tabletler: Burun iç astarına uygulanan kortikosteroid spreyler burun tıkanıklığını azaltmaya yardımcı olur.

İmmünoterapi

İmmünoterapi ayrıca hiposensitizasyon (aşı tedavisi) olarak bilinir. Bu tip tedavi bağışıklık sistemini iyileştirmeye yardımcı olur. Buradaki amaç, allerjenin IgE üretimini ve tetikleme eğilimini azaltarak uzun süreli toleransı sağlamaktır. İmmünoterapi sadece şiddetli alerjileri tedavi etmek için kullanılır.