Anestezi tıp biliminin hızla değişim gösteren bir alanıdır. Cerrahi problemi bulunan ve gebe hastalarda yapılacak cerrahi uygulamalarda, hasta bakımının hızla gelişmesi anestezi alanında ki ilerlemelere bağlıdır. Bu nedenle hastaların anestezi yönetimi ve uygulayıcıları hakkında daha ayrıntılı bilgilenmesi gerekmektedir.
Anestezi Nedir?
Anestezinin kelime anlamı duyu kaybıdır. Bunu sağlayan bir göz damlası olabileceği gibi diş çekimi için yapılan lokal anestetik bir ilaç da olabilir. Hangi yolla olursa olsun ilaç uygulandığında duyu ve ağrı kaybolur. Anestetik ilaç bilinci etkilemeden de uygulanabilir ve farklı yollardan verilebilir. Ayrıca ilaç farklı bölgelere de uygulanabilir. Genel anestezi uygulamasında ise anestezi oluşturan ilaçlar beyne sinirler aracılığı ile iletilen sinyalleri durdururlar. İlacın etkisi ortadan kalktığında ise sinyaller tekrar iletilmeye başlar ve ağrı dahil olmak üzere tüm duyular hissedilmeye başlanır.
Anestetik, bilinçli olarak yapılan, hastayı geçici olarak ağrı ve dış çevreye karşı duyarsız duruma getiren ilaç ve uygulamalardır. Anestezist, anestezi ilaç ve tekniklerini uygulama yetkisi olan lisanslı tıp doktorudur.
Anestezinin Çeşitleri Nelerdir?
- Lokal anestezi: vücutta belli bir alanı hissizleştirmek için yapılan anestezi uygulamalarıdır.
- Regional anestezi: vücudun daha geniş ve daha derin bir bölümünü hissizleştirmek için kullanılan anestezi yöntemidir.
- Genel anestezi: Anestezist tarafından kontrollü bir şekilde meydana getirilen geçici bilinçsizlik durumudur. Halk arasında uyutulmuş veya narkoz (derin uyku) verilmiş terimi kullanılır. Bazı ameliyatlarda mutlak gerekli bir yöntemdir. Anestetik ilaçlar damar içine veya akciğerden solutularak hastaya verilebilir. Bu yollardan biri ile verilip kan yolu ile beyne taşınan ilaç vücuttaki sinirlerden gelen mesajın tanınmasını önler. Anestetiklere bağlı bilinçsizlik ilaç doz aşımı ve diğer sebeplere bağlı olan bilinç kaybından farklıdır ve ilaçların etkisi ortadan kalktığında bilinç geri döner.
Anesteziyi Uygulayanlar Kimlerdir?
Anestezist cerrah ve çalıştığı ortamın personeli ile birlikte çalışır.
- Anestezist: 6 yıllık tıp eğitimi ile tıp doktoru unvanını aldıktan sonra 4 yıl süre ile Anestezi ve Yoğun Bakım ihtisası yapmış olan uzman hekimdir. Anestezi verme, ağrıyı tedavi etme, çok ağır hastaların yoğun bakımını sağlama ve acil bakımda hastayı tekrar yaşama döndürme konularında uzmanlık eğitimi alan kişi anestezisttir.
- Operasyon odasının personeli: Anestezi eğitimini almış, ekipmanı hazırlayıp sürdürebilen, anesteziste yardım eden ve hastanın bakımına destek veren teknisyendir.
- Uyanma odasındaki eğitilmiş personel: Cerrahiden sonra hasta servise gönderilmeye hazır olana kadar ki dönemde hasta bakımından sorumlu olan kişidir.
- Medikal öğrenci ve diğer eğitimdeki sağlık personeli: Hasta izni ile hastanın bakımında yerini alabilen ve çok yakın gözlem altında tutulmaları gereken öğrenci grubudur.
- Asistan doktor: Anestezi eğitimi devam eden, anestezi uzmanı olma sürecindeki doktordur. Konsültan anestezist gözetiminde anestezi idamesini sağlayabilir. Ancak özellikle anestezinin başlangıç ve bitişinde anestezi uzmanı gözetiminde olmak zorundadır.
Anestezistin Görevleri
Anestezi verme izni almış tüm anestezistlerin anestezi pratiği için yeterli teknik ve bilgi donanımları olmalıdır. Anestezist işlem öncesinde hastayı değerlendirmeli ve anestezi yöntemini hasta ile birlikte belirlemelidir. Cerrahi ve doğum işlemlerinde hastanın ağrısız olmasını sağlayabilmeli, hayati organları izlemeli ve gerektiğinde destek tedavi verebilmelidir. Anestezinin hemen bitiminden sonraki erken dönemde hastanın yönetimine devam etmeli, gerekirse yoğun bakım desteği ve canlandırma sağlamalıdır. Akut ve kronik ağrıya müdahale ederek hasta konforunu sağlamalıdır.