Acil Tıp

Acil Tıp Nedir?

Acil Tıp; yaşamı tehdit eden veya ciddi şekilde sakat bırakan herhangi bir dahili, cerrahi veya ruhsal sağlık sorununun tanımlanması, tanınması ve tedavisi ile ilgilenen tıp dalıdır. 

Acil servis, birçok tıbbi departmana ait çeşitli hastalıkların neden olduğu acil müdahale gerektiren durumlar hakkında bilgi sahibi olmayı gerektirir. Bu sebeple ayrı bir eğitim ve uzmanlık dalı olarak Dünyada ilk kez 1970 yılında A.B.D.’de Acil Tıp Uzmanlık asistan eğitim programları faaliyete geçmiştir. Ülkemizde ise Acil Tıp “Acil Tıp Uzmanlığı” 30 Nisan 1993 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak o dönemde “İlk ve Acil Yardım” adı ile Tıpta Uzmanlık Tüzüğü’ne eklenmiştir.

Acil servisler, iş yoğunluğu ve iş yükünün yüksek olduğu yerlerdir. Randevusuz ve 7/24 çalışıyor olması nedeniyle poliklinik hizmeti verdiği düşünülmemelidir. Polikliniklere başvurmak için beklenebilecek ve kolayca çözülebilecek problemler için meşgul edilmemesi gerekir. Acil servislerde kronik ilaçların raporlanması ya da reçetelendirilmesi, uzmanlık gerektirecek testler ve tedaviler, rutin kontroller, günlük mazeret raporu yazılması gibi aciliyeti olmayan tıbbi işlemler yapılmaz.

Acil Durum Nedir?

1982 yılında Amerikan Acil Hekimleri Birliği’nin (ACEP) tanımına göre acil durum, “Orta düzeyde sağlık ve tıp bilgisine sahip bir hastanın, daha önceden beklenmeyen bir rahatsızlığının gelişmesi sonucunda, kendisine hızlı bir şekilde tıbbi bakım gerektiğine karar vererek, bir acil servise başvuru yapması ya da ambulans çağırması durumudur.” bu durumda tüm kontrol hastaya verilmekte ve hastanın şikayetleri acil durumu belirlemektedir.

Triaj Nedir?

Triaj, acil servislerde hastaların tıbbi durumlarının önceliği ve hayatiliğine göre sıralanması/sınıflandırılması işlemidir. Acil servislerde yaşamsal riski olan hastalara müdahalenin gecikmemesi ve iş yükünün uygun şekilde düzenlenmesi amacı ile uygulanır. 

Acil servislerde triaj uygulamaları 1960'lı yılların sonlarında, günümüz dünyasının büyük şehirlerinde acil servis başvuru sayısının önemli ölçüde artmasıyla başlamış ve özellikle son 20-30 yılda giderek daha yaygın ve kural haline gelmiştir. Uygulamada acil servis girişlerinde “triyaj alanı” oluşturulmuş ve hastalar durumlarına göre 3 ana gruba ayrılmıştır. Uygun ayırma işleminden sonra hastalar acil servisin görüş alanlarına (kırmızı alan, sarı alan, yeşil alan) yönlendirilir. Bu alanlara başvuran hastaların özellikleri şu şekilde özetlenebilir; 

Kırmızı Bölge: Bu, acil bakım gerektiren tıbbi sorunların beklenmemesi gereken ve acil önlem alınmazsa ölüm veya ciddi sakatlanma riski taşıyan bir alandır. Kırmızı alana kalp krizi, solunum durması, ağır kanama, çoklu travma, ağır trafik kazası gibi sorunları olan hastalar alınır.  Acil serviste ambulansla gelen olgular da öncelikle kırmızı alana alınıp orada stabilize edildikten sonra başka alanlara yönlendirilir.

Sarı Alan: Yaralanma, zehirlenme gibi durumları stabile yakın, tedavi edilmesi gereken kronik hastalık atakları olan ancak durumu çok kritik olmayan hastaların başvurduğu alandır. Kırmızı bölgeden sonra ikincil bir önceliktir

Yeşil Alan: Sağlığı yerinde, bilinci açık ve acil müdahale gerektirmeyen sorunları olan hastaların yönlendirildiği alandır. Küçük sıyrık ve yaralar, mide bulantısı-kusma, komplike enfeksiyon hastalıkları, burkulmalar gibi hafif yaralanmalar burada tedavi edilir. 

Gerekli acil bakımdan sonra hasta üç şekilde taburcu edilir:

• Hasta, hastanenin uygun tıbbi bölümüne sevk edilerek bu bölümde yatışı sağlanır.
• Hasta daha donanımlı başka bir merkeze gönderilir.
• Hasta evine gönderilir. 

Evine gönderilen hastalar gerekli kontrolleri ve ayaktan tedavilerinin devamı için uygun polikliniklere yönlendirilir.