Ankilozan Spondilit Hastalığı

Ankilozan Spondilit Nedir?

• Omurga ve leğen kemiğindeki eklemleri tutan, özellikle bel bölgesinde hareket kısıtlılığı yapan, kronik (süregen) bir romatizmal hastalıktır.
• Omurganın hareketini sağlayan eklem ve bağlarda hastalığa bağlı gelişen iltihap, hasara neden olarak omurga ve leğen kemiğindeki eklemlerin birkaçının ya da tümünün birbiri ile kaynaşmasına neden olabilir ki bu duruma ankiloz adı verilir.
• Spondilit ise omurga kemiklerinin bulaşıcı olmayan iltihabı.
• Nedeni tam olarak bilinmeyen romatizmal bir hastalıktır.
• 20-35 yaşlar arasında başlar ve erkeklerde kadınlardan 3 kat daha sık görülür.
• Bu tanıyı alan kişilerin çoğunda HLA-B27 adı verilen genetik bir belirteç saptanır. Fakat bu geni taşıyan her insanda Ankilozan Spondilit gelişmediği gibi Ankilozan Spondilit tanısı alan bir kişide de HLA-B27 saptanmayabilir.
• Ülkemizde sağlıklı kişilerde %7.  AS hastalarının %70-80’inde (+).
• HLA-B27(+) insanların sadece %2’sinde AS gelişmektedir; bu nedenle tarama testi olarak kullanılmaz.
• Hastalığın temel belirtisi 3 aydan daha uzun zamandır olan istirahatle artan bel ağrısıdır.
• Hastalar özellikle sabahları ilk yataktan kalktıkları zaman fazla olan bel ağrısı ve belde, kalçada tutukluk hissinden yakınırlar.
• Bu tutukluk ve ağrı hissi hastalar günlük aktivitelerine başladıktan sonra azalmaya başlar.
• Sabah tutukluğunun yarım saatten fazla olması bu ağrıyı romatizmal olmayan bel ağrılarından ayırt etmek için önemlidir.
• Omuz, diz ve bilek eklemlerinde ağrı ve şişmeler olabilir.

Her Bel Ağrısı Olan Bir Romatoloji Muayenesine Gitsin Mi?

• Bel ağrılarının %90’dan fazlası mekanik (omurgaya fazla yük binmesinden kaynaklanan) sebeplerle ortaya çıkar.
• Ağrınız sabah fazla, günlük aktiviteyle azalıyor ve 3 aydan uzun süreli ise bu bel ağrısının romatizmal bir hastalığa bağlı olma ihtimalini arttırır.

Ankilozan Spondilit’de İltihabi Bel Ağrısı

• 40 yaşından önce başlaması.
• Sinsi başlangıç göstermesi.
• Üç ay ve daha uzun süreli olması.
• Dinlenmeyle, özellikle gecenin 2. yarısında veya sabaha karşı ortaya çıkması ve hareketle azalması.
• Yarım saatten daha uzun süren sabah tutukluğunun/katılığının olması.
• Steroid olmayan antienflamatuvar ilaçlar olarak bilinen kortizon olmayan antienflamatuvar ilaçlara çok iyi yanıt vermesi.
• Kadınlarda omurga bulguları genellikle daha hafif seyreder ve şekil bozukluğuna yol açmaz .
• Kadınlarda daha sık olmak üzere bazen, belde veya sırtta etkilenme olmadan, boyunda başlayan hastalık da ortaya çıkabilmekte.

Ankilozan Spondilit Tanı

• Kan tahlillerinin tanıda pek yeri yoktur. İltihap testleri yüksek veya normal olabilir.
• Tanı genellikle muayene ve direkt grafilerle konulabilmektedir. Bazen hastalığın erken evresinde kalça eklemine yönelik tomografi veya MR çekilmesi gerekebilir.

Ankilozan Spondilit Tedavi

• Son 20 yılda gelişen tedavilerle bu hastalığın tedavisi mümkün olup omurgada eğiklik engellenebilmektedir. Ancak sürekli kontrol gerekmektedir.
• Erken tanı ve tedavi, ağrı ve eklem ve bağların birbiriyle kaynaşması sonucunda gelişen hareket kısıtlılığının önlenmesinde önemlidir.
• Hastalığa yönelik yapılacak egzersizlerin ve fizik tedavinin de vücut postürünün korunmasında çok faydalı olduğu bilinmektedir.
• Ağrının ve kısıtlılığın azaltılmasında halk arasında ağrı kesici olarak bilinen steroid olmayan antienflamatuvar ilaçlar kullanılmaktadır.
• Hastalığı daha aktif olan ve özellikle omurga dışı eklem tutulumu olan hastalarda sulfasalazin, eklem içine steroid enjeksiyonu ve metotreksat adı verilen romatizmal ilaçlar kullanılabilmektedir.
• Bu tedavilere dirençli veya yan etkiler nedeni ile bu ilaçları kullanamayan aktif Ankilozan Spondilitli hastalarda biyolojik ajanlar adı verilen ilaç seçenekleri de mevcuttur.