Koroner Arter Hastalığı

Koroner Arter Hastalığı Nedir?

Koroner arterler, kalbin kendisini besleyen kan damarlarıdır. Kalbin sağlıklı çalışabilmesi için yeterli oksijen ve besin alması gerekir. Koroner arterler oksijenli kanı kalbe taşıyarak kalp kasının ihtiyacını karşılar. 

Kalpte iki ana koroner arter vardır: sol koroner arter (LCA) ve sağ koroner arter (RCA). Sol koroner arter, sol ana koroner arterin sol ana dalı ve sirkumfleks arterden oluşur. Sol koroner arter sol ventrikülü ve sol atriyumu besler. Sağ koroner arter sağ atriyum, sağ ventrikül ve posterioru besler.  

Koroner arter hastalığı (KAH), kalbi besleyen damarların daralması veya tıkanması sonucu ortaya çıkan bir durumdur. CAD genellikle ateroskleroz adı verilen bir süreçle ilişkilendirilir. Ateroskleroz, arterlerin duvarlarında yağ, kolesterol, kalsiyum ve diğer maddeler biriktiğinde plak adı verilen bir birikimin gelişmesidir. Bu plaklar zamanla artarak, arterleri daraltabilir veya damarları tıkayarak, kan akışını yavaşlatabilir ve yeterli oksijen ve besinin kalp kasına ulaşmasını engelleyebilir. 

Koroner Arter Hastalığı Belirtileri

Koroner arter hastalığının en önemli semptomu göğüs ağrısıdır. Tıbbi olarak anjina pektoris olarak bilinen koroner damar tıkanıklığını düşündüren bu ağrının karakteristik özelliği vardır. Özellikle ağrının efor ile veya yemek sonrası veya üzüntü sonrası oluşması, göğüs ön kemiğinin (Halk dilinde ‘’iman tahtası’’ olarak bilinir) arkasında geniş bir alanda baskı tarzında veya sıkıştırır tarzda olması, alt çeneye veya sol kola veya sırta yayılım göstermesi koroner damar tıkanıklığı için tipiktir. Koroner arter hastalığını düşündüren diğer semptomlar arasında efor ile tıkanma, nefes darlığı, çarpıntı veya yorgunluk sayılabilir. Eğer ağrı uzun zamandır varsa ve ağrının karakteri ve sıklığı ve süresi değişmediyse bu ağrıya kararlı ağrı deriz. Kararlı ağrı ile başvuran hastalara, öncelikle efor testinde iskemi araştırılır ve eğer test pozitif gelirse elektif koşullarda koroner anjiografi yapılır. Eğer koroner damarda kritik darlık varsa, balon ve stent uygulanır. Eğer ağrı son 1-2 ayda başlamış ve sıklığı ve süresinde artış varsa, bu ağrı kararsız ağrıdır. Kararsız ağrı ile gelen hastalarda değerlendirme çok hızlı yapılmalıdır çünkü bu ağrılar kalp krizine dönüşebilir. Önce elektrokardiyogram, sonrasında kanda troponin enzimi bakılır. İkinden birisinde bir anormallik görülürse mutlaka hızlı bir şekilde koroner anjiografi uygulanmalıdır. 

Koroner Arter Hastalığı’ndan Korunmak

• Sağlıklı Beslenme: Yağ oranı düşük, tuz oranı yüksek ve lif oranı yüksek bir diyet yemek, kolesterol ve kan basıncını kontrol altında tutmaya yardımcı olur.
• Düzenli Egzersiz: Aerobik egzersiz kalp kasını güçlendirebilir, kan basıncını düşürebilir, kolesterol seviyelerini iyileştirebilir ve kilo yönetimine yardımcı olabilir.  
• Sigarayı Bırakma: Sigara içmek koroner kalp hastalığı riskini artırır. Sigarayı bırakmak kalp sağlığını korumak için önemlidir. 
• Stresi Yönetimi: Stresi yönetmek, CAD semptomlarını hafifletebilir ve kalp sağlığını iyileştirebilir. 
• Kilo Kontrolü: Fazla kilolu olmak koroner arter hastalığı riskini artırır. Sağlıklı bir kiloda kalmak kalp sağlığının korunmasına yardımcı olabilir.

Koroner Arter Hastalığı Tedavisi

Koroner arter hastalığı (KAH) tedavisi, semptomları kontrol altına almak, kalp krizi riskini azaltmak, kalp sağlığını korumak ve ilerlemeyi yavaşlatmak için çeşitli yaklaşımları içerir. Tedavi planı, hastanın semptomları, klinik durumu, tıbbi öyküsü ve risk faktörleri gibi faktörlere bağlı olarak bireyselleştirilir. 

• Medikal Tedavi: KAH tedavisinde uygulanan medikal tedavi semptomları kontrol etmek, kan basıncını düşürmek, kolesterol seviyelerini düzenlemek ve kan pıhtılarını önlemek için kullanılır
• Anjiyoplasti: Anjiyoplasti, daralmış koroner arterleri açmak için kullanılan kateter bazlı bir prosedürdür. Tıkalı bölgeye bir kateter yerleştirilir ve arterin daralmasını açmak için dolu bir nefes ile şişirilir. Bazen daralmayı açık tutmak için stent adı verilen bir tüp yerleştirilir. Eskiden femoram (kasıktan) yapılan koroner anjiografi günümüzde çoğunlukla radyal (bilekten) yapılmaktadır. Bilekten yapılan anjiografide kanama kontrolü daha iyi yapılırken, hastanın taburculuğu ve mobilizasyonu daha hızlı yapılabilmektedir. Radyal yolla yapılan anjiogarafide balon ve stent işlemi, gerekirse bilekten bu işlemler aynı seansta yapılabilmektedir. 
• Koroner Bypass Ameliyatı: Bazı durumlarda anjiyoplasti yeterli olmayabilir ve koroner baypas greftleme gerekebilir. Bu prosedürde, tıkanmış veya daralmış koroner arterlerin yanında çalışacak yeni bir kan damarı oluşturulur, böylece kan kalbin etrafında dolaşır.