Bebek ve Çocuklarda Ateş

Ateş Nedir?

• Ateş, vücut sıcaklığının normalin üstünde olmasıdır.
• Tanım olarak yenidoğan bebeklerde makattan ölçülen sıcaklığın 37,5°C’nin, çocuklarda ise 38°C’nin üzerinde olması ateş olarak tanımlanır.
• Çocuklarda sıkça rastlanan bir durum olan ateş, genellikle vücudun virüsler ve bakteriler gibi yabancı mikroorganizmalara karşı geliştirdiği yanıt olarak değerlendirilse de her zaman enfeksiyona bağlı oluşmayabilir.
• Ateşin şiddeti her zaman hastalığın ciddiyeti ile paralel değildir.

Ateşin Ölçülmesi

Bebek ve Çocuklarda Ateş vücut sıcaklığı farklı yollar ile ölçülebilir:

• Koltuk altından (Aksiller) Ölçüm: Civalı cam termometreler kırılıp içindeki toksik olan civanın açığa çıkabilme riski nedeniyle tercih edilmez. Elektronik termometreler ise güvenli ve pratik olmaları nedeniyle kullanılabilir. Önceden nemli olmadığından emin olunan koltuk altına termometrenin metal ucu direk olarak yerleştirilir ve sesli sinyal beklenerek sonuç ekrandan okunur.   Ölçülen değer 37,4°C’nin üzerinde olması ateş olarak değerlendirilir.
• Kulaktan Ölçüm: Kızılötesi timpanik termometreler ısıya hassas alıcı uçları sayesinde 1-2 saniyelik süre içince vücut sıcaklığını ölçebilirler. Ölçülen değer 37,6°C’nin üzerinde olması ateş olarak değerlendirilir. Uygulaması koltuk altı termometrelerine göre daha kolay olsa da 6 aydan küçük bebeklerde dış kulak yolunun dar olması sebebiyle doğru sonuç vermeyebilir.
• Alından Temassız Ölçüm: Kızıl ötesi temassız ateş ölçerler şakaktaki temporal arter adı verilen damarının yaydığı ısıyı ölçer. Ancak bu ölçüm terleme gibi değişikliklerden etkilenebilir. Diğer yöntemler kadar güvenilir değildir.

Ateşi Düşürmek İçin Yapılması Gerekenler

• Öncelikle vücut sıcaklığını azaltmak için çocuk tek kat ince pamuklu giysileri kalacak şekilde soyulur.
• Oda sıcaklığının 21-23°C olması uygun olacaktır
• Ateşi düşürmek için ılık bir banyo hazırlanabilir, banyo suyunun sıcaklığı 34-36 °C arasında olmalıdır.
• Ilık banyo yerine ılık su ile ıslatılmış pamuk/pamuklu bezler ile ana damarların geçtiği koltuk altı, kasıklar, diz arkalarına, alın bölgesine uygulama yapılır. Sirke kullanılmamalıdır. Uygulama ateş düştüğünde kesilmelidir.
• Ateş sıvı kaybına neden olacağından çocuğunuzu sık sık emzirmeniz ya da bol miktarda sıvı gıdalar ( su, çorba, meyve suyu, ayran) vermeniz iyi olacaktır.

Ne Zaman Sağlık Kuruluşuna Başvurulmalı?

• 3 aydan küçük her ateşli bebek.
• İnleme, huzursuzluk, emmede isteksizlik, uykuya eğilim, hızlı ve zorlu nefes alıp verme, yutkunma güçlüğü, devamlı kusma ve ağızdan sıvı alamama, deride basmakla solmayan döküntü, morarma ya da kanama benzeri şikayetleri olan her ateşli çocuk.
• Ateş düşürücüye rağmen 39°C’yi aşan ateşi olan her çocuk zaman kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalıdır.
• Ayrıca ateşi 24 saati aşan, ateşe eşlik eden öksürük, kulak ağrısı, boğaz ağrısı, idrarda yanma, idrar renginde değişiklik, karın ağrısı, ishal, eklemlerde şişlik-kızarıklık-hareketle ağrı, ciltte döküntü şikayetleri olan her çocuk mümkün olan en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna getirilmedir.

Ateşli Havale Nedir?

• Bazı çocuklarda ateş havaleye neden olabilir. Ateşli havale 5 ay-5 yaş arasındaki sağlıklı çocukların %2-5’inde görülebilir, çoğu ateşli havale zararsız ve geçicidir. Kasılma, titreme, gözlerde kayma şeklinde görülebilir. Çocuk bir süre dış uyaranlara yanıt vermez, morarabilir, nefes alıp vermeyebilir. Genellikle 1 dakikadan daha kısa süren bu havalelerden kısa bir süre sonra tekrar normal haline döner.
• Havale sırasında sakin olunması önemlidir. Kasılması sırasında çocuğun zarar görmemesi için düz bir zemine alınması ve etrafında eşya olmaması sağlanmalıdır.  Solunumu rahatlatmak çocuk yan yatırılabilir ya da sırt üstü ise çene yukarı kaldırılarak başın geriye doğru pozisyonu sağlanabilir.
• Suni teneffüs yapmak, soğuk duşa sokmak, kilitlenen ağzı açmaya çalışmak, kendisine gelmesi için tokatlamak, kolonya koklatmak yanlış uygulamalardır.
• Ateşli havale tekrarlayabilir, tüm ateşli havalelerde mutlaka sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.