Koenzim Q10 Nedir?

Koenzim Q10 Nedir?

Koenzim Q10 (CoQ10, ya da daha basit olarak Co10) canlı organizmanın hücre mitokondrisinde vücuda yakıt sağlamak üzere enerji üretimi esnasında sentezlenen bir moleküldür. Burada mitokondriyal solunum zinciri ismi verilen siklusta elektron taşıyıcısı olarak görev yapar.  

İçerdiği izopren birimlerinden dolayı sarı renkli olan koenzim Q10, güçlü bir antioksidandır. Kimyasal ismi ubikinon olan koenzim Q10’un indirgenmiş şekli ubikinoldur. Ubikinol elektron taşıma zincirindeki elektronları ve serbest radikalleri nötralize ederek antioksidan etki gösterir. Böylece koenzim Q10, bir yandan vücutta enerji üretiminde rol oynarken diğer yandan antioksidan etki göstermektedir.

Bilindiği gibi serbest radikaller organizma için zararlı moleküller olup dokular üzerinde yarattıkları harabiyete oksidatif stres denir. Oksidatif stres hücresel DNA, proteinler, lipidler ve diğer birçok molekülde hasarlar meydana getirdiklerinde hastalıklara yol açarlar. Literatürde insanda azalmış koenzim Q10 düzeylerinin yoğun serbest radikal oluşumu ve bunların hücreler üzerindeki etkileri ile ilişkili birçok patoloji bildirilmektedir. Bunlar arasında kardiyak bozukluklar, nörodejeneratif hastalıklar, kanser, AİDS vs. gibi hastalıklar yer almaktadır. Parkinson hastalarında düşük seviyeler saptanmış yayınlar mevcuttur. Yaşla birlikte koenzim Q10 düzeyleri düşmektedir. Fiziksel aktivitede Q10 ihtiyacı artar.

Çeşitli klinik ve preklinik çalışmalarda koenzim Q10’nun antimikrobiyal, immünomodülatör, antienflamatuvar, antidiyabetik, kardiyovasküler ve merkezi sinir sistemi üzerine terapötik etsinden yararlanılmaktadır. E vitamini ile birlikte verildiğinde antioksidan etkisinin arttığı ancak E vitamininden 5 kat daha güçlü olduğu bildirilmektedir.

Koenzim Q10’nun Bulunduğu Organlar

Kalp: Q10 kalp kası hücrelerinde yüksek miktarlarda bulunur. Kalbin sürekli enerji üretimi için büyük miktarlarda Q10'a ihtiyacı vardır; kalp sağlığını destekleyen antioksidan görevi görür. 

Karaciğer: Karaciğer, enerji üretimi ve metabolik fonksiyonlar için önemli bir organdır. Q10 karaciğer hücrelerinde bol miktarda bulunur ve bu organın sağlıklı çalışmasına katkıda bulunur. 

Böbrekler: Böbrekler vücudun atık ürünlerini filtreleyen ve su dengesini düzenleyen organlardır.  Q10 enerji üretimini destekler ve böbreklerdeki oksidatif stresi azaltır. 

Beyin: Beyin vücuttaki en karmaşık organlardan biridir. Q10 beynin enerji üretiminde önemli rol oynar ve nöronları oksidatif stresin neden olduğu hasarlardan korur.  

Akciğerler: Akciğerler solunum fonksiyonu için kritik organlardır. Q10 akciğerlerde enerji üretimini destekler ve oksidatif stresi azaltmaya yardımcı olur.  

Koenzim Q10’nun Bulunduğu Besinler

Koenzim Q10 yağda çözünen bir madde olduğundan en çok sardalya, somon ve ton gibi yağlı balıklar ile yer fıstığı, susam, ceviz, badem ve kanola, soya yağları gibi bitkisel yağlarda bulunur. Sığır ve tavuk etinde, özellikle de bu hayvanların kalplerinde bulunur. Ayrıca yumurta, karnabahar ve brokoli gibi gıdalar da Q10 içermektedir.

Koenzim Q10 takviyeleri ayrıca yaşlanmayı geciktirme, enerji ve spor performansı ile ilgili alanlarda da kullanılır. Bununla birlikte, koenzim Q10 kullanmanın sağlık üzerindeki etkileri ve yararları hakkında daha fazla araştırmaların yapılması gerekmektedir.  Sağlık durumu ve mevcut ilaçlarla etkileşim olasılığı gibi faktörler göz önüne alınarak takviyelerinin kullanılmadan önce hekimle görüşülmesi önemlidir.