Gestasyonel Diyabet (Gebelik Diyabeti) ve Beslenme Tedavisi

Gestasyonel Diyabet (Gebelik Diyabeti) Nedir?

Gestasyonel diyabet (gebelik diyabeti), her 7 doğumdan 1'ini etkileyebilmektedir. Gebelik öncesi vücut, pankreasın beta hücreleri tarafından yeterli insülin üretip kana karışan glukozun hücrelere girmesini sağlayarak kan glukozunu düşürür ancak gestasyonel diyabet durumunda gebeliğin ilerlemesiyle birlikte vücut yeterli insülin salgılayamaz bu nedenle kan şekeri yükselmesine sebep olur. Daha önce diyabet teşhisi veya belirtisi olmadığı halde bu durum ortaya çıkabilmektedir. Genellikle genetik altyapı ailede diyabetik kişilerin olması, 30 yaşın üzerinde, fazla kilolu gebeler, gestasyonel diyabet açısından risk taşırlar. Gebelik diyabeti ayrıca "preeklampsi" adı verilen bir hastalık riskini de artırır. Preeklampsi, hamilelik sırasında ortaya çıkabilen ciddi bir problem olup yüksek tansiyona sebep olur.

Gestasyonel Diyabet Riski Kimlerde Vardır?

• Kalp hastalığı olan / Hipertansif kişilerde,
• Gebelik öncesi obezite veya fazla kilolu bireylerde,
• Önceki gebeliklerinde Gestasyonel Diyabet teşhisi konulmuş bireylerde,
• Tip 2 diyabet genetik altyapısı olan bireylerde,
• Prediyabet/ İnsülin direnci (kan şekerinin normalden yüksek olması öyküsü),
• Annenin yaşının ileri olması durumunda,
• Polikistik over sendromu (PKOS) olan bireylerde.

Gestasyonel Diyabetinin Belirtileri Nelerdir?

Gestasyonel diyabetin genellikle belirtileri hafiftir ve doktorunuz tarama testi yapana kadar fark edilmeyebilir.

• Çok su içmek/ aşırı susuzluk
• Sık sık idrara çıkma
• Yorgunluk

Gebelik öncesi açlık kan şekeri <120 mg/dl, 3 aylık şeker; HbA1c <%7 olmalıdır. Tüm gebelere 24-28. haftada glikoz intoleransı için tarama testi (oral glikoz tolerans testi (OGTT)) yapılmaktadır. Gestasyonel diyabet teşhisi konulmuş bireylerde, açlık kan şekeri; 60-90 mg/dl tokluk kan şekeri; 80-140 mg/dl, HbA1c < %7 olmalıdır.

Gestasyonel Diyabette Tıbbi Beslenme Tedavisi

Diyabet tedavisinde, kan şekerlerini ideal aralıkta tutmak için sağlıklı ve dengeli beslenme çok önemlidir. Bireylerin gestasyonel diyabet tedavisinde beslenmelerinde dikkat etmesi gerekenler şunlardır;

• Basit karbonhidrat kaynaklarını (beyaz ekmek, pirinç, patates, paketli abur cuburlar, pirinç, patates, glukoz şurubu- fruktoz içeren paketli gıdalar, basit şeker vb.) diyetten çıkarılıp, kompleks karbonhidratları (meyve ve sebzeler, tam tahıllar, kurubaklagiller) diyete eklenmeli ve posa alımı artırmalı.
• Öğün atlanmamalı, dengeli öğünler yapılmalıdır.
• Gece geç saatte karbonhidrat tüketilmemeli/sınırlandırılmalıdır.
• Diyette kaliteli protein kaynaklarına (et/süt/yumurta) yer verilmeli.
• İşlenmiş gıdalar diyetten çıkarılmalıdır.
• Sağlıklı yağlar (zeytinyağı, ceviz, avokado) diyette yer verilmeli.
• Meyve suları ve şekerli/gazlı içecekleri diyetten çıkarılmalı.
• Düşük glisemik indeksli besinleri diyete ekleyip, yüksek glisemik indeksli besinleri (bal, pekmez, pirinç, mısır, patates, bezelye, havuç, beyaz un içeren gıdalar, muz, üzüm, incir, dut, kavun, kuru meyveler) diyette yer verilmemelidir. Yüksek glisemik indeksli besinler kan şekerini hızlı yükseltir.
• Meyve tüketimini akşam geç saate bırakmamak, ara öğünlerde meyve tüketirken yanında bir süt ürünü (yoğurt/kefir) veya kuruyemişlerle beraber tüketilmeli. Bu sayede kan şekerini daha yavaş ve dengeli yükselmesini sağlamış oluruz.