Koronavirüs ve Kanser İlişkisi

Koronavirüs hastalığı 2019 (COVID-19), ilk olarak Çin'de tespit edilen yeni bir koronavirüs olan SARS-CoV-2'nin neden olduğu bir hastalıktır.  COVID-19, dünyada potansiyel bir koronavirüs pandemisi biçiminde büyük bir halk sağlığı acil durumu olarak karşımızda durmaktadır.

KANSER HASTALARINDA KORONAVİRÜS ENFEKSİYONUNUN BELİRTİLERİ NELERDİR:

COVID-19'un semptomları, kanser hastalarında genel popülasyonla aynıdır. Kansere bağlı bağışıklığın baskılı olması, kanser tedavilerine bağlı hastalarda  ateşin  ortaya çıkması  baskılanabilir.

Yaygın Semptomlar Şunları İçerir:

• Ateş
• Öksürük - tipik olarak kuru, üretken olmayan öksürük
• Yorgunluk
• Miyalji (kas ağrıları)
• Baş ağrısı
• Nefes darlığı
• Bazı hastalar GI semptomları (mide bulantısı, ishal) bildirir

KANSERLİ HASTALARDA COVİD-19 KLİNİĞİ:

Onkoloji polikliniklerinde tedavi gören 1100'den fazla hastayla yapılan yakın tarihli bir çalışma, SARS-CoV-2 için pozitif çıkan hastaların büyük çoğunluğunun herhangi bir semptom göstermeyebildiğini  bildirmiştir. 

Kanserli hastalar genellikle COVID-19'a karşı özellikle savunmasız olarak kabul edilmekle birlikte, virüsü kapmış kanserli hastaların klinik özellikleri tam olarak  bilinmemektedir. 

Dış merkezli bir çalışmada  kanser teşhisi olan  ve COVID-19 enfeksiyonu teşhisi konan 28 hasta bildirilmiş , bu sayının da o bölgedeki COVID-19 hastalarının % 2,2'si oluşturduğu ifade edilmiş. Kanser ve COVID-19 hastalarının % 54'ünde  şiddetli  COVID-19 hastalığının  geliştiği  görülürken, oksijen ihtiyacı  % 79  ve mekanik ventilasyon (solunum cihazına bağlanma)  ihtiyacının  % 36’ı hastada geliştiği  gözlemlenmiş .  COVID-19 tanısından ciddi bir olaya kadar geçen ortalama süre 7 gün olan 15 hastanın olduğu ifade edilirken,  bu süre işin ciddiyetini göstermek için oldukça anlamlı gözükmekte. Sonuçlarda COVID-19 nedeniyle  ortanca hastanede kalış süresinin  18.4 gün (aralık, 13-21 gün) olduğu belişrtilmiş . 

Çalışmada COVID-19 ‘a bağlı vefat oranı % 29, en yaygın ölüm nedeni % 63 ile akut solunum sıkıntısı sendromu olarak tespit edilirken, diğer ölüm nedenleri arasında enfeksiyona bağlı (septik) şok, şüpheli akciğerde pıhtı gelişimi  ve kalp krizi olarak gözlemlenmiş.

2020  Mart ayının sonlarında bir Onkoloji merkezinde yapılan değerlendirmede  kanserli hastaların 2,3 kat daha yüksek COVID-19 riskinde olduğu sonucuna varılmıştır. 218 kanser hastası üzerinde yapılan  araştırmada , kanserli hastaların, COVID-19 olan ancak kanseri olmayan  kontrollere kıyasla COVID-19'dan vefat etme veya komplikasyon geliştirme riskinin önemli ölçüde daha yüksek olduğu  bulunmuştur. Vefat  oranının  yaş ilerledikçe arttığı, ancak kanserli hastalar arasında önemli ölçüde daha yüksek olduğu ortaya konarken, ayrıca kalp hastalığı ve kronik akciğer hastalığı gibi problemlerin vefat  riskini artırdığı gözlemlenmiştir.

Genel olarak, kanser hastalarında hastaneye yatış, oksijen gereksinimi, yoğun bakım ünitesi gereksinimi , entübasyon, mekanik ventilasyon (solunum cihazına bağlanma)  ve vefat dahil olmak üzere yüksek komplikasyon oranları vardır. 

Kansere karşı kullanılan  ilaçların 14 gün içinde alınması COVID-19  risk artışına doğru eğilim göstermektedir. Dış merkezli bir çalışmada  COVID-19 tanısından sonraki 12 ay içinde  kanser tedavisi gören hastaların  alınan tedavi türüne göre 30 günlük vefat  oranı, kemoterapi, immünoterapi, kemoradyoterapi ve hedefe yönelik tedavilerde  sırasıyla% 18, % 14, % 18 ve% 17 olarak bildirilmiştir. Vefat oranları kemo immünoterapi ile tedavi edilenler için en yüksek ve endokrin (hormonoterapi)  tedavisi alanlar için ise en düşük olarak tespit edilmiş. Sadece immunoterapi tedavisi görenlerin COVİD-19 olayları ile ilişkili vefat olayları son 1 yıl tedavi almayanlar ile benzer olarak gözlemlenmiş.

Kanser tanısı olan hastaların bağışıklıklarının baskılı olması ve aldıkları tedaviler ile COVİD-19’a yakalanma ve ona bağlı ciddi problemler geliştirme riskinin yüksekliğini gösteren çalışmalar ve düşünceler yanında COVİD-19’un saldırganlığının bağışıklığın ortaya koyduğu birtakım moleküller(sitokinler) ile olduğu ve kanser hastalarının bağışıklıklarının baskılı olması ile virüsün hızını sınırladığı yönündeki  düşüncelerde mevcut olmaktadır.

Kanser hastalarında COVİD-19’a  bağlı sağlık sorunlarının kanser türü ve evresinden bağımsız olduğunu ifade eden çalışmalar yanında ileri evre hastalıkta daha fazla sağlık sorunun gelişebildiği ile ilgili çalışmalarda mevcuttur.

Bununla birlikte 1127 kanser hastasını içeren  dış merkezli bir çalışmada COVİD-19  semptomları göstersin ya da göstermesin tüm hastalara yapılan test sonucu  pozitif çıkan 78 hastadan sadece 2'sinde hafif semptomlar ve 1'inde pnömoni (zatüre) geliştiği gözlemlenmiş. Kalan 75 kişi (% 96,1)’de şikayet saptanmamış. Kanser hastalarının , baskılanmış bağışıklık ve bağışıklığı baskılayıcı tedavileri nedeniyle şiddetli COVID-19  formları geliştirebilirler düşüncesi  büyük ölçüde hastanede yatan hastalara odaklanılmış olunmasından kaynaklanıyor görüşü de bu veriler ışığında bir düşünce sorusunu husule getirmektedir.

COVİD-19 TANI YAKLAŞIMI:

COVİD-19’un teşhisinde hastanın şikayetleri, temas öyküsü değerlendirilip, sürüntü ile alınan numunenin PCR ile analizi ve Akciğer tomografisi önem arzetmektedir. PCR testlerinde pozitifliğin ortaya çıkmasının zaman aldığı  ve yalancı negatifliklerinde olabildiği unutulmamamlıdır.

KANSER HASTALARINA YÖNELİK COVİD-19 PANDEMİ  SÜRECİNDE ONKOLOJİ MERKEZLERİ BİRTAKIM ÖNERİLERDE BULUNMAKTA:

• Ciddi hastalığı olan, tedavisinin ertelendiği durumda hastalığı belirginleşecek hastalarda  tedavinin en uygun koşullarda yapılması,
• Daha hafif seyirli hastalığı olan, hastalığı kontrol altına alınmış olan hastalarda COVİD-19’un yarattığı riskler hasta ile değerlendirilerek, tedavilerin risk durumu belirlenerek daha geniş bir zamana kaydırılması, 
• Kontrol hastalarının kontrollerinin makul olacak zamanlara genişletilmesi, telekonferans yöntemleri ile hasta hekim bağlantısının sürekliliğinin sağlanması 
• Dünyada genel bir görüş olarak COVİD-19 pandemi sürecinde ortak bir düşünce yapısını husule getirmektedir.
• Hastaların hijyene dikkat etmeleri, sosyal mesafeyi korumaları, maske takmaları, beslenmelerine dikkat etmeleri, temas öyküleri-  COVİD-19 düşündürecek şikayetleri  varsa hekimlerini bilgilendirmeleri  önem arzetmektedir. 
• Hastaların COVİD-19 birlikteliğinde olabilecek ve sağlığı daha da  tehdit edebilecek  diğer viral rahatsızlıklar olan  GRİP-ZATÜRE virüslerine  karşı güncel önerilerde olan aşıları yaptırmaları tavsiye edilmektedir.