Atriyal Septal Defekt (ASD)

Bir Doğumsal Kalp Hastalığı: Atriyal Septal Defekt (ASD)

Doğumsal kalp hastalıkları olarak bilinen konjenital kalp hastalıkları, doğum anında mevcut olan kalp anormalliklerini ifade eder. Bu anormallikler sonucu kalbin duvarları, kapakları ya da kan damarları etkilenmiş olabilir.

Kalp duvar defektleri, hem kalbin üst odacıkları olan ve kalbin kulakçıkları olarak bilinen yapıyı (atrium), hem de kalbin alt odacıkları olan ve kalbin karıncıkları olarak bilinen yapıyı (ventrikül) sağ ve sol olmak üzere ikiye ayıran duvar (septum)’da meydana gelen gelişim problemleri sonucunda oluşur. Problem kulakçık bölümünde ise problemin tipine göre atriyal septal defekt (ASD) veya patent foramen ovale (PFO); karıncık bölümünde ise ventriküler septal defekt (VSD) olarak adlandırılır. Halk arasında ‘’kalbimde delik varmış’’ olarak bilinen bu durumlarda kalp içerisinde bulunan kan pompalandıktan sonra normalde olmaması gereken zamanda, olmaması gereken bir kalp boşluğunda olur. Duvar defektine bağlı olarak kalp normal düzende ve normal basınçta çalışamaz, üzerindeki basınç artar ve kalbin daha fazla çalışması gerekebilir. Bu durumlarda duvar defektinin onarılması gerekmektedir.

Hastanemizde ASD, PFO, VSD’si bulunan hastalarda kapsamlı ön değerlendirme sonrası, kalp delikleri cerrahi yönteme ihtiyaç duymadan, kapalı şekilde kasık damarından işlem yapılarak kapatılabilmekte ve hasta sorunsuz şekilde aynı gün içinde taburcu olabilmektedir. Bu işlem de halk arasında genellikle ‘’kalbimdeki delik şemsiye ile kapatıldı’’ olarak bilinmektedir (resim 1).

Burada kalbin kulakçıkları arasındaki duvar defekti olan ASD ile ilgili geniş bilgiler yer almaktadır.

Atrial Septal Defekt (ASD) Nedir?

Atrial septal defekt (ASD), yaklaşık olarak çocukların 1/4’ünde ortaya çıkabilen bir durumdur. İki kapak hastalığı (biküspid aortik kapak ve mitral kapak prolapsusu) hariç tutulacak olursa, erişkinlerde ise en sık gözlenen doğumsal kalp hastalığıdır. Kalbin kulakçık olarak bilinen yapıları olan atriumlar arasındaki duvarın (septum) tam kapalı olmamasını ve sağ ve sol odacıklar arasındaki etkileşimin devam ettiğini ifade eder. Yani basit ifade ile kalbin kulakçıkları arasındaki duvarda açıklık olmasına verilen addır. Bu yüzden temiz kanın bir kısmı sağ kalbe geçer. Akciğere giden kanın artmasına bağlı olarak, yıllar içinde akciğer damarlarında ve kalpte büyümeye yol açarak zarara sebep olabilir. Hastaların büyük kısmı yetişkin yaşlarda tanı alır.

Atrial Septal Defekt Belirtileri Nelerdir?

Atrial septal defekt ile dünyaya gelen birçok bebekte başlangıçta herhangi bir belirti mevcut olmayabilir ancak yaşın ilerlemesi sonrasında çeşitli belirti ve bulgular ortaya çıkabilir, bunlar:

• Özellikle fiziksel aktivite sırasında meydana gelen nefes darlığı
• Efor kapasitesinde azalma
• Halsizlik
• Karında ve bacaklarda ödem
• Çarpıntı
• İnme

Atrial Septal Defekt Tanısı Nasıldır?

Rutin fizik muayeneler sırasında tespit edilen üfürümler, hekimlerin hastada bir doğumsal kalp defekti varlığı olabileceğine dair şüphelenmesine neden olabilir.

Tanısal yaklaşımda çeşitli görüntüleme yöntemleri defektin boyutunun tespit edilmesine katkı sağlar. Transtorasik ekokardiyografi (kalbin görüntülenmesini sağlayan ultrason), ASD tanısındaki temel görüntüleme tetkiklerinden biridir. Bu tetkik hem tanı hem de tedavi planlaması için önemlidir.

Akciğer filmi, hastanın kalp ve akciğer ile ilgili durumlarını görüntülemeye yardımcı olur. Bu x-ray grafilerde hastanın belirtileri ile ilişkili olabilecek çeşitli kalp defektleri tespit edilebilir.

Elektrokardiyogram tetkiki (EKG), göğüs bölgesine yerleştirilen elektrotlar vasıtası ile kalbin çalışmasının kağıt üzerine aktarılmasını ve ritim problemlerinin tespit edilmesini sağlayan kardiyolojik testtir.

Bilgisayarlı tomografi (CT) ve manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi radyolojik tetkikler, kalp ve göğüs kafesi içerisindeki yapıların incelenmesine imkan sağlarlar.

Atrial Septal Defekt Tedavisi Nasıldır?

ASD tedavisi kişideki defektin türüne, genişliğine, kalbin nasıl etkilendiğine ve diğer ilişkili olduğu sağlık durumları göz önünde bulundurularak planlanır. ASD’li hastalarda tedavi planlamasında ilk olarak açıklığın boyutu değerlendirilir. Çok küçük defektler genellikle yaşamın ilk 1 yılı içerisinde kendiliğinden kapanma eğilimindedir.

1 santimetrenin üzerindeki defektlerin büyük çoğunluğu ise perkütan ya da cerrahi bir müdahale ile tedavi edilirler. Erişkin yaş grubundaki ASD hastalarında küçük bir defekt mevcut ve kalp yetmezliğine dair herhangi bir belirti olmaması halinde müdahale edilmeden sadece düzenli gözlem ile hastanın takibi gerçekleştirilebilir.

İlaç tedavisi ASD hastalarındaki kalp duvar defektinin kapanmasını sağlamaz ancak bu durum sonucu oluşan belirti ve bulguların azaltılmasında etkili olabilir.

Perkütan yapılan tamir girişimleri, ASD hastalarında tercih edilebilen bir tedavi yöntemidir. Çeşitli cihazlar kullanılarak yapılan bu kapatma işleminde uzun, ince bir tüp yapısı olan kateter kullanılır. Kateter vasıtası ile defekt bölgesine damar yoluyla ulaştırılan cihaz kalp içerisine girdiğinde açılarak defektin sarılması sağlanır. Bu tedavi yöntemi sonrasında hekimlerin bilgisi ve reçetelendirmesi ile hastaların en az 6 ay boyunca pıhtı oluşumunu engelleyici (kan sulandırıcı) ilaçlar kullanması gerekli olabilir.

Çok büyük sekundum tipi ASD’lerde ve diğer ASD tiplerinin tedavisinde cerrahi girişimlere gereksinim duyulabilir. Cerrahi tedavi yönteminde cerrahi yollarla defekte ulaşılır ve defektin kapatılması için bir doku yaması kullanılır. Bu doku genellikle kişinin kendi kalbinin çevresindeki zar doku bölgesinden elde edilir. Bazı atrial septal defektlerde ise cerrahi girişimlerle defekte ulaşılıp sadece defektin dikilmesi ile de tedavi gerçekleştirilebilir.