Vücudumuzda bulunan organ ve dokuların normalde yerleştikleri ve durdukları alanlardan, gelişim bozukluğu veya bir hasarlanma neticesi ortaya çıkan anormal kanallar vasıtasıyla başka bölgelere geçmesine “Fıtık” denir.
Vücudumuzda çok çeşitli fıtıklar olabilir. En yaygın bilinenlerine örnek verecek olursak; bel fıtığı, kasık fıtığı, göbek fıtığı, kas fıtığı gibi.
Kasık kanalının açık kalması ile karın içindeki organların, sıklıkla bağırsakların kasık bölgesinde karın dışında cilt altına yer değiştirmesine kasık fıtığı diyoruz. Bu hastalarda kasık bölgesinde yumuşak bir şişlik izlenir. Bu şişlik erkek çocuklarda torbaya kadar uzanabilir. Dokunduğumuz zaman gurultulu seslerle birlikte bağırsaklar karın içine döner ve bu şişlik bir süre yok olur. Bebek veya çocuk hastanın ağlamasıyla, ıkınmasıyla ya da koşup oynamasıyla şişlik yeniden belirir.
Çocuklardaki kasık fıtığı hemen daima yetişkinlerde görülen fıtıklardan farklı olarak doğumsal bir bozukluk sonucu ortaya çıkar. Bir bebek anne karnında büyürken bebeğe ait yumurtalıklar bebeğin karnının içinde oluşur. Erkek bebeklerde yumurtalıklar özel olarak ortaya çıkan ve yumurtalıkların torbaya ulaşmasını sağlayan bir tünelden geçerek doğuma yakın zamanlarda torba içine inerler. Bu özel tünele “kasık kanalı” diyoruz. Bu kanal yumurtalıkların aşağı inişi tamamlanınca kendiliğinden kapanır. Bazan bu kanal açık kalır ve bu durunda kasık kanalı bozuklukları dediğimiz bir grup hastalık ortaya çıkar. Bunlar fıtık, hidrosel ve kord kisti dediğimiz durumlardır.
Kasık fıtığı çocuk hastalarda en sık ameliyat gerektiren durumdur. Genel olarak sıklığı % 1-2dir. Erkeklerde 4-5 kat sık olmakla birliklte hem kız hem erkek bebeklerde görülebilir. Kasık fıtığı % 60-70 sağda, %20-30 solda ve %10 hastada hem sağ hem solda yani iki taraflı olabilir.
Erken doğan prematür bebeklerde daha sıktır.
Kasık fıtığı olan bebekler konuşamadıkları için şişlik dışında ağrı gibi bir şikayetlerinin olup olmadığını bilemiyoruz. Ancak ameliyat ettiğim bebeklerin aileleri ameliyat sonrası bebeğin ağlamalarının bittiğini ve rahat uyuduklarını ifade ediyorlar.
Kasık bölgesinde şişlik olan bir çocukda kasık fıtığından şüphelenmek tanının ilk aşamasıdır. Bir Çocuk Cerrahisi Uzmanı muayene ederek kasık fıtığının tanısını rahatça koyabilir. Herhangi bir tetkik veya görüntüleme yöntemi gerekmez.
Kasık fıtığı kendiliğinden düzelmez. Aksine zamanla büyür. Yumurtalıkta sıkışıklık ve yumurtalık kaybı riski oluşturur. Ayrıca fıtık boğulması ve buna bağlı bağırsak delinmesi gibi bebeğin hayatını tehdit eden riskleri vardır. Tüm bu nedenle kasık fıtığı olduğu anlaşılan bir bebeğin uygun koşullarda ilk fırsatta ameliyatının planlanması gerekir. İstisnai olarak prematür bebeklerde fıtık geliştiği takdirde ameliyatını 1-2 ay erteleyebiliyoruz. Prematürlerde aneztezi riski nedeniyle bebeğin olgunlaşması için bir süre bekliyoruz.
Çocuk kasık fıtıklarında bağırsaklar açık kalan bir tünelden geçerek karın dışına yer değiştiriyor demiştik. Bu tünel çok dar olabilir ve dışarı çıkan bağırsak sıkışıp geri dönemeyebilir. Bu tabloya boğulmuş fıtık diyoruz. Ek olarak bağırsakları besleyen damarları da sıkışabilir ve bu durumda bağırsak dokusunda nekroz yani doku ölümü olabilir. Bu tabloya boğulmuş fıtık diyoruz. Boğulmuş fıtıklarda farklı olarak acilen ameliyat gerekir.
Çocuklar fıtık ameliyatını çok rahat atlatabilmektedir. Ameliyat edilen hastaların ortalama 2-4 saat sonrasında beslenmelerine izin verilmekte ve aynı gün ek bir sorunları olmadığı takdirde evlerine gidebilmektedir. Kısa süre zarfında günlük aktivitelerine dönebilmektedirler.Tek tarafdan fıtık nedeniyle ameliyat geçiren çocuklarda diğer tarafta da fıtık çıkabileceği için karşı taraf control altında olmalıdır.