Eliminasyon Diyeti

Eliminasyon Diyeti Nedir?

Günümüzde gıda intoleransları ve hassasiyetleri son derece yaygındır. Dünya çapındaki insanların %2-20'sinde gıda intoleransı olabileceği tahmin edilmektedir.  Eliminasyon diyetleri, diyet yoluyla gıda intoleranslarını, hassasiyetlerini ve alerjileri belirlemeye yardımcı olur. 

Eliminasyon diyeti şişkinlik, gaz, ishal, kabızlık ve mide ağrısı-bulantısı, bağırsak alışkanlıklarında değişiklikler döküntüler ve cilt değişiklikleri, eklem ağrısı, baş ağrısı veya migren, tükenmişlik, uyumakta zorluk, solunumdaki değişiklikler gibi semptomları hafifletebilir.

Eliminasyon diyeti, gıda intoleransalarının, hassasiyetlerinin, alerjilerin ve kronik inflamatuar hastalıkların iyileşmesinde etkili bir bakış açısı sunan özel bir diyettir. Temel amaç kilo vermek değil, bağırsakların ve bağışıklık sisteminin doğru çalışmasını desteklemektir. 

Eliminasyon diyetinde; bağırsaklarda potansiyel antijen olarak görülen besinler çıkartılır. Temelde çıkarılan en önemli besin grupları; gluten içeren tahıllar, süt ve süt ürünleri, şeker ve şeker içeren tüm besinlerdir ancak birçok farklı eliminasyon diyetleri (candida, fodmap, otoimmün protokol, histamin… gibi) vardır. Kişilerin rahatsızlıklarına göre belirlenen eliminasyon diyetlerinde yumurta, bazı sebze ve meyveler de çıkarılabilir. Eliminasyon diyetinde önce antijenik gıdalar, stres ve toksin maruziyeti gibi durumlar yok edilir. İkinci olarak sağlıklı sindirim ve antioksidan mekanizmalar için gerekli olan enzimler, vitamin, mineral, amino asit, omega 3, probiyotik ve bitkisel destekler yerine konarak vücudun tamir mekanizmaları ve tüm fonksiyonları aktifleştirilir. Sonrasında ise beslenmeden çıkarılan besinler vücuda tekrar tanıtılır ve vücuttaki etkileri gözlemlenir. 4-6 hafta süren eliminasyon diyetlerinde birçok besin kısıtlandığı için yetersiz ve dengesiz beslenme olmaması adına mutlaka fonksiyonel tıp diyetisyeni eşliğinde yapılmalıdır.  Çocuklar ve alerjisi olduğu bilinen veya şüphelenilen kişiler, doktorları tarafından denetlenmedikçe eliminasyon diyeti uygulamamalıdır.

Eliminasyon Diyetinin Faydaları

Eliminasyon Diyeti, İrritabl Bağırsak Sendromu Belirtilerini Azaltabilir:

İrritabl bağırsak sendromu (IBS), dünya çapında insanların %10-15'ini etkileyen çok yaygın bir bağırsak hastalığıdır. Çalışmalar, eliminasyon diyetinin şişkinlik, mide krampları ve gaz gibi IBS semptomlarını iyileştirdiğini belirtmiştir. IBS'li 150 kişinin bulunduğu bir çalışmada bir gruba tetikleyici gıdaların çıkarıldığı bir eliminasyon diyeti diğer gruba ise aynı sayıda gıdanın çıkarıldığı ancak rahatsız edici semptomlarla bağlantılı olmayan sahte bir eliminasyon diyeti verilmiştir. Gerçek eliminasyon diyetini uygulayan kişilerin semptomlarının %10 oranında azaldığı, diyete en iyi şekilde bağlı kalanlarda ise semptomların %26'ya kadar azaldığı görülmüştür.

Eliminasyon Diyeti, Özofajit Olan Kişilere Yardımcı Olabilir:

Özofajit, alerjilerin yemek borusunu ağızdan mideye ileten tüp olan yemek borusunun iltihaplanmasını tetiklediği kronik bir durumdur. Bu kişiler kuru ve yoğun gıdaları yutmakta güçlük çekerler ve boğulma riskini artırırlar. Birçok çalışma, eliminasyon diyetlerinin özofajiti semptomlarını iyileştirmede etkili olduğunu göstermiştir. 146 hasta üzerinde yapılan bir çalışmada, tüm hastaların %75'inden fazlası, bir eliminasyon diyeti yoluyla önemli ölçüde daha az semptom ve daha az inflamasyon yaşadıkları belirtilmiştir.

Eliminasyon Diyeti, Egzama Gibi Cilt Durumlarını İyileştirebilir:

Egzama, kırmızı, kaşıntılı, çatlamış ve iltihaplı cilt gibi görünen bir grup cilt rahatsızlığıdır. Egzamanın birçok farklı nedeni vardır, ancak birçok kişi belirli yiyecekleri yemenin semptomlarını kötüleştirebileceğini fark eder. Birkaç çalışma, eliminasyon diyetlerinin egzama semptomlarını azaltabileceğini bulmuştur. Egzamalı 15 katılımcıyla yapılan bir çalışmada, 14 kişide eliminasyon diyetinin semptomlarını azalttığını ve tetikleyici gıdaların belirlenmesine yardımcı olduğunu bulunmuştur.

Eliminasyon Diyeti, Kronik Migrenleri Azaltabilir:

Migrenin nedenleri hala belirsizdir, ancak çalışmalar inflamasyonun tetikleyici olabileceğini göstermiştir. Çalışmalar eliminasyon diyetinin; iltihaplanmaya neden olan gıdaları ortadan kaldırdığı ve kronik migrenleri azalttığı gösterilmiştir. Bir çalışmada, sık migreni olan 28 kadın ve iki erkeğe altı hafta boyunca bir eliminasyon diyeti uygulanmış ve bu süre zarfında baş ağrısı ataklarının sayısını dokuzdan altıya indirmeye yardımcı olduğu görülmüştür.

Otoimmün hastalıklar (romatoid artrit, MS, sedef, hashimoto…gibi) ve bağırsak sağlığı arasında önemli bir ilişki vardır. Bu nedenle bu hastalıklarda eliminasyon diyetinin uygulanması inflamasyonun azalmasına yardımcı olmaktadır.

Özetle; beslenmenizle ilgili olabileceğini düşündüğünüz semptomlar yaşıyorsanız, eliminasyon diyeti, bunlara hangi gıdaların neden olduğunu keşfetmenize yardımcı olabilir.